Nieruchomości i sprawy majątkowe

W dzisiejszych czasach dużym zainteresowaniem cieszą się różnego rodzaju pakiety Assistance, które stanowią dla kierowców dodatkową pomoc w razie niefortunnych sytuacji na drodze. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez IPSOS na zlecenie Mondial Assistance możliwość udostępnienia samochodu zastępczego znajduje się wśród pięciu usług assistance, które wybierane są najchętniej. Ponadto z roku na rok popularność tego typu rozwiązania rośnie coraz bardziej. Na przełomie 2021 i 2022 r. aż 62% klientów wskazało, że najchętniej skorzystałoby z usługi samochodu zastępczego (źródło: mondial-assistance.pl).

1. W jakich przypadkach możemy skorzystać z pojazdu zastępczego?

Prawo do pojazdu zastępczego należy nam się w dwóch sytuacjach. Po pierwsze możemy z niego skorzystać w razie stłuczki albo wypadku, którego winowajcą jest inny kierowca. Wówczas do naszych obowiązków należy jedynie zgłoszenie szkody z ubezpieczenia OC sprawcy. Najczęściej nasz ubezpieczyciel we własnym zakresie udostępnia nam pojazd, ponosząc jednocześnie koszt wynajmu, a także rozlicza się z towarzystwem, do którego należy sprawca. Poszkodowany kierowca pokrywa natomiast koszty związane z zakupem paliwa lub bieżącą eksploatacją użyczanego samochodu.

Z drugiej strony może zdarzyć się sytuacja, w której sami jesteśmy winni kolizji na drodze, nasz samochód wymaga kompleksowej naprawy, a my jesteśmy uziemieni bez środka transportu. W takim przypadku również możemy wystąpić do ubezpieczyciela o auto zastępcze, jeżeli nasza polisa obejmuje taką usługę. Najczęściej można z niej skorzystać w ramach rozszerzenia Assistance lub Autocasco. Decydując się jednak na tego typu rozwiązanie trzeba wnikliwie przeanalizować umowę ubezpieczeniową, która zazwyczaj przewiduje dodatkowe ograniczenia dotyczące m.in. możliwości wyjazdu za granicę lub limitu kilometrów. Warto również zwrócić uwagę na zakreślone przez ubezpieczyciela maksymalne terminy wynajmu pojazdów. Analogicznie, z auta zastępczego możemy skorzystać, gdy nasz samochód zostanie skradziony albo ulegnie awarii, wymagającej długoterminowego oddania do warsztatu.

2. Jakiego rodzaju szkody uprawniają nas do pojazdu zastępczego?

Możemy mówić o szkodzie częściowej lub całkowitej. W obu tych przypadkach przysługuje nam prawo do ubiegania się o samochód zastępczy.

• Szkoda częściowa – jej definicja różni się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z ubezpieczeniem OC czy AC. W pierwszej sytuacji szkoda częściowa występuje, kiedy koszty naprawy samochodu nie przewyższają 100% wartości pojazdu na dzień zdarzenia. Przy AC – gdy koszty naprawy samochodu nie przekraczają ustanowionych w umowie ubezpieczenia wartości samochodu w dniu powstania lub zawarcia umowy (zazwyczaj w granicach 70%).
• Szkoda całkowita – w tym przypadku również następuje rozróżnienie na OC (koszty naprawy przekraczają w 100% wartość samochodu z dnia wypadku) oraz AC (koszty naprawy przekraczają ustalony w umowie ubezpieczenia procent wartości samochodu).

Szkoda częściowa uprawnia nas do samochodu zastępczego na czas trwania naprawy, który należy rozumieć nie tylko jako okres pozostawania pojazdu w warsztacie aż do momentu odzyskania jego całkowitej sprawności, ale nadto obejmuje dodatkowe, niezależne od nas czynniki, w tym np. konieczność oczekiwania na dostarczenie części zamiennych.

W przypadku szkody całkowitej możemy domagać się samochodu zastępczego na okres aż do dnia wypłaty odszkodowania. W praktyce uwzględnia się również dodatkowy termin na zakup nowego pojazdu wynoszący 7 dni od momentu wypłaty odszkodowania. Ubezpieczyciel powinien jednak każdorazowo brać pod uwagę rzeczywiste okoliczności towarzyszące zdarzeniu oraz realną możliwość korzystania przez pokrzywdzonego kierowcę z własnego pojazdu, bowiem w wielu przypadkach może okazać się, że narzucony odgórnie termin będzie niewystarczający.

3. Czy można uzyskać zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego?

Warto wskazać, że istnieje alternatywa dla wypożyczenia samochodu za pośrednictwem ubezpieczyciela. Możemy we własnym zakresie zapoznać się z ofertą interesującej nas wypożyczalni, a po zakończeniu najmu domagać się zwrotu kosztów. Takie rozwiązanie obarczone jest jednak szeregiem warunków – przede wszystkim wypożyczany samochód musi znajdować się w tej samej klasie, co pojazd uszkodzony. Idąc tym tropem nie możemy żądać od ubezpieczyciela, aby sfinansował dla nas wynajem auta klasy premium, jeżeli z takowego nie korzystaliśmy przed wystąpieniem szkody. W takiej sytuacji ubezpieczyciel bez wahania odrzuci nasz wniosek. Podobnie postąpi w przypadku, gdy okaże się, że dysponujemy innym pojazdem, którym możemy bez żadnego szwanku się posługiwać albo gdy samochód zastępczy w ogóle nie był nam potrzebny, ponieważ nie korzystamy z niego na bieżąco, a jedynie sporadycznie i nie jest nam on niezbędny np. w celu przemieszczania się do miejsca pracy.

            Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.” (Uchwała SN z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11). Należy jednak podkreślić, że towarzystwa ubezpieczeniowe w pierwszej kolejności dążyły będą do udostępnienia kierowcy pojazdu zastępczego we własnym zakresie, na podstawie umowy, którą zawarli ze współpracującą wypożyczalnią, co pozwala w istotny sposób obniżyć wynikłe z najmu koszty. Ubezpieczyciel przedstawia stosowną propozycję, która „powinna odpowiadać na zasadzie równorzędności pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia” (Uchwała SN z 24.08.2017 r., III CZP 20/17). Kierowca powinien w pierwszej kolejności rozważyć propozycję zakładu, a dopiero gdy nie jest ona w stanie sprostać jego potrzebom, zdecydować się na wynajem na własną rękę. Jak bowiem wskazywał SN, zupełnie nieuzasadnionym byłoby obarczanie ubezpieczyciela nadmiernymi kosztami w sytuacji, gdy istnieje korzystniejsza oferta. Zakład będzie wówczas zwolniony z konieczności zwrotu kosztów, które przewyższałyby wysokość najmu wynikającą z wystosowanej przez niego propozycji. Z drugiej strony obowiązek taki nie odpada, gdy korzystający z pojazdu wykaże, że wybrana przez niego oferta (spoza inicjatywy ubezpieczyciela) mieści się w granicach wspomnianych już wcześniej celowo i ekonomicznie uzasadnionych wydatków.

4. Jak interpretować „celowe i uzasadnione wydatki”?

We wniosku o zwrot kosztów wynajmu samochodu zastępczego powinniśmy w odpowiedni sposób uargumentować poniesione przez nas wydatki. W tym celu konieczne jest wykazanie, że najęty przez nas pojazd jest równoważny zarówno klasą, jak i wszelkimi parametrami pojazdowi, który doznał szkody w wyniku kolizji lub wypadku. Ponadto powinniśmy uzasadnić do czego niezbędny jest nam samochód np. jeżeli wykorzystujemy go  w celu dojazdu na uczelnię albo do pracy, a także dlaczego korzystanie z komunikacji miejskiej nie będzie dla nas optymalnym rozwiązaniem. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego powoływanie się przez ubezpieczyciela na argument, że kierowca powinien skorzystać z transportu publicznego jest niedopuszczalne mając na uwadze, że obie formy przewozu w sposób istotny różnią się zarówno komfortem podróży, jak i sprawnością dojazdu do wyznaczonego celu.

5. Rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego

W lipcu 2022 r. Komisja Nadzoru Finansowego udostępniła wytyczne dotyczące likwidacji szkód występujących w komunikacji, które powinny zostać wdrożone przez towarzystwa ubezpieczeniowe maksymalnie od listopada 2022 r. Dla niniejszego artykułu kluczowe są trzy rekomendacje:

• Nr 16, zgodnie z którą zakład ubezpieczeń może, za wyraźną zgodą uprawnionego, zorganizować naprawę pojazdu w warsztacie naprawczym, której wynikiem będzie przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę (tzw. kompleksowa usługa likwidacji szkody komunikacyjnej), przy czym wypłata odszkodowania nie może być uzależniona od skorzystania z usługi,
• Nr 21, zgodnie z którą odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów za uszkodzenie pojazdu obejmuje zwrot celowych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów najmu pojazdu zastępczego (m.in. zwrot nie może być uzależniony od możliwości skorzystania przez uprawnionego z komunikacji miejskiej lub od faktu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej),
• Nr 22, zgodnie z którą zakład ubezpieczeń w zakresie odpowiedzialności z tytułu umowy ubezpieczenia OC może zaproponować najem pojazdu zastępczego na czas naprawy uszkodzonego pojazdu lub czas niezbędny do zakupu innego pojazdu; w rekomendacji określone zostały warunki, jakim powinna odpowiadać propozycja ubezpieczyciela, a także postępowanie na ewentualność wyboru przez uprawnionego autonomicznej oferty.

Dokładna treść rekomendacji znajduje się na stronie Komisji Nadzoru Finansowego. W teorii zaprezentowane rozwiązania powinny usprawnić proces udostępniania kierowcom samochodów zastępczych, a także umożliwić im, w szerszym niż dotychczas zakresie, najęcie pojazdu na własną rękę z ewentualnym żądaniem zwrotu kosztów. Skutki, jakie rekomendacje odniosą w umowach z ubezpieczycielami można będzie zaobserwować w dłuższej perspektywie, jak również wysokość składki, która może z tego tytułu ulec istotnej zmianie.

Kancelaria Radcy Prawnego Arlety Dub-Brych zajęła I miejsce w Konkursie Orły Prawa 2022 o czym możesz przeczytać tutaj

Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów



Dodano: 02 listopada 2022 Wyświetleń: 722 Radca prawny Arleta Dub-Brych
Wstecz