Rozwód. To wszystko Twoja wina. Przykłady gaslightingu

5 Obrazowych Przykładów Gaslightingu: Jak Rozpoznać Manipulację w Życiu Codziennym?

Gaslighting – słowo modne i często używane, ale co tak naprawdę oznacza? To forma manipulacji psychologicznej, gdzie manipulator stara się zakwestionować rzeczywistość drugiej osoby, sprawiając, że zaczyna ona wątpić we własne odczucia, wspomnienia, a nawet zdrowie psychiczne. Często bywa subtelny, przez co trudno go rozpoznać, a jeszcze trudniej się przed nim bronić. Oto kilka przykładów sytuacji, w których możesz natknąć się na gaslighting – bądź czujny!

1. “Nie mówiłem tego!” – czyli, jak partner zmienia rzeczywistość

Wyobraź sobie, że umawiasz się z partnerem na romantyczny wieczór. W ostatniej chwili dowiadujesz się, że jednak się nie odbędzie – partner twierdzi, że nigdy się na nic nie umawialiście. „Nie pamiętasz? Nigdy nie mówiłem, że idziemy na kolację, przecież ty to sobie wymyśliłaś”. Czujesz się zdezorientowana, zaczynasz wątpić we własne wspomnienia, a on robi z siebie ofiarę, twierdząc, że „znowu coś wymyślasz”.

Gaslighting w tej sytuacji działa, bo partner celowo zmienia fakty, aby podważyć twoją pewność siebie. Gdy takie sytuacje się powtarzają, zaczynasz wierzyć, że to faktycznie twoja pamięć zawodzi, co sprawia, że manipulacja staje się coraz silniejsza.

2. “Przesadzasz, nikt normalny tak się nie zachowuje” – kiedy przyjaciel minimalizuje twoje uczucia

Wychodzisz z imprezy i jesteś zdenerwowany, bo jeden z gości nieustannie robił żarty na twój temat. Opowiadasz o tym bliskiej przyjaciółce, ale zamiast wsparcia słyszysz: „Naprawdę? Serio tak to odebrałeś? Przesadzasz, wszyscy wiedzą, że on tylko żartował!”. Zamiast pomóc ci przeanalizować sytuację, przyjaciółka sprawia, że zaczynasz się czuć nieracjonalnie.

W tym przypadku przyjaciółka stosuje gaslighting, sugerując, że twoje odczucia są nieprawidłowe. Bagatelizując twoje emocje, zmusza cię do kwestionowania własnych reakcji. Choć jej intencje mogą być dobre, efekt pozostaje ten sam – zaczynasz wierzyć, że to z tobą jest coś „nie tak”.

3. “Nie widzisz, jak wiele dla ciebie robię?” – szef, który próbuje kontrolować

Jesteś w pracy i dostajesz zadanie, które wymaga ogromnego nakładu czasu. Po kilku dniach masz dość, bo praca przeciąga się do późnych godzin, a szef wciąż dorzuca nowe zadania. Gdy zgłaszasz mu że możesz się nie wyrokić, odpowiada: „Nie widzisz, jak wiele dla ciebie robię? Daję ci szansę na rozwój, a ty mi się odpłacasz marudzeniem?”.

Szef stosuje tu klasyczny gaslighting, grając na twoim poczuciu wdzięczności i lojalności. Zamiast docenić twoją pracę lub choćby wysłuchać obaw, robi z siebie ofiarę, co sprawia, że czujesz się winny za to, że w ogóle się odezwałeś. W efekcie boisz się zgłaszać jakiekolwiek wątpliwości w przyszłości.

4. “Twoi znajomi cię nie lubią, ale ja cię rozumiem” – partner, który izoluje

Masz grupę znajomych, z którymi lubisz się spotykać, ale twój partner coraz częściej wyraża się o nich negatywnie. Pewnego dnia mówi: „Wiesz, zauważyłem, że oni tak naprawdę cię nie lubią. Jak się nie odzywasz, wszyscy wydają się rozluźnieni. Ale spokojnie, ja cię rozumiem i zawsze będę przy tobie”. Czujesz się dziwnie, zaczynasz unikać spotkań, w końcu twoje relacje zaczynają się kruszyć.

To przykład manipulacji poprzez izolację – partner sprawia, że wierzysz, iż tylko on cię rozumie, podczas gdy wszyscy inni są niegodni twojego zaufania. Jest to wyrafinowana forma gaslightingu, która wzmacnia jego kontrolę nad tobą i ogranicza twoje wsparcie społeczne.

5. “Jesteś przewrażliwiony” – rodzic, który umniejsza twoje problemy

Rozmawiasz z rodzicem o trudnych dla Ciebie sytuacjach. Może chodzi o pracę, może o kłopoty w związku – w każdym razie potrzebujesz wsparcia. Zamiast tego słyszysz: „Czemu ty wszystko tak wyolbrzymiasz? Każdy ma problemy, ale nikt tak się nie nad sobą nie użala”. Nagle czujesz, że twoje zmartwienia są głupie i niepotrzebne. Zaczynasz milczeć, bo nie chcesz „wyjść na histeryka”.

Ten przykład pokazuje, jak gaslighting działa, by podważyć twoje poczucie własnej wartości. Bliska osoba, której ufasz, sprawia, że zaczynasz wierzyć, iż twoje emocje są nieprawidłowe, co prowadzi do narastającej izolacji i samotności.

Jak Bronić Się przed Gaslightingiem?

Rozpoznanie gaslightingu to dopiero początek. Nie wystarczy ono do jego wyeliminowania. Zastanawiasz się co możesz zrobić? Przede wszystkim zaufaj swoim odczuciom – jeśli jakieś zachowanie pod Twoim adresem powoduje u Ciebie dyskomfort, to z pewnością nie przesadzasz. Rozmawiaj o swoich odczuciach z innymi i nie bój się szukać wsparcia. Wzmacniaj swoją samoocenę, bo manipulatorzy często wybierają osoby, które łatwo w siebie wątpią. Jeżeli czujesz, że nie dasz rady samodzielnie poradzić sobie z sytuacją, skonsultuj się z psychologiem – pomoc profesjonalisty może być kluczowa w przerwaniu toksycznego cyklu.

Gaslighting jest podstępną formą manipulacji, która potrafi siać spustoszenie w relacjach i poczuciu własnej wartości. Zwracaj uwagę na sygnały i nie pozwól nikomu podważać twojej rzeczywistości. To twoje życie i nikt nie ma prawa wmówić ci, że jest inaczej.

6. “To wszystko twoja wina!” – gaslighting w trakcie rozwodu

Rozwód to moment pełen emocji, a winę za rozpad małżeństwa można przypisać różnym stronom lub okolicznościom. Gaslighting to nic innego jak manipulacja, która jest klasyfikowana jako jedna z form znęcania się psychicznego. Najczęstszym problem dowodzenia winy manipulatora, jest postawa samej ofiary, która będąc rozpracowywana i gnębiona przez lata przez bardzo długi czas całą winę za wszystkie niepowodzenia w związku bierze na siebie będąc przekonana, że zawiodła. Pokrzywdzony stając do walki z przeciwnikiem stosującym na niej gaslighting, w pierwszej kolejności musi zbudować poczucie własnej wartości, którego w większości przypadków nigdy nie miał. Warto otoczyć się wsparciem, na przykład prawnym i zwrócić się do bliskich lub profesjonalistów, którzy pomogą spojrzeć na sytuację obiektywnie. Często przy rozwodach działają także mediatorzy, którzy mogą pomóc w uporządkowaniu komunikacji między partnerami.

Więcej o orzekaniu winy przy rozwodzie przeczytasz tutaj:

Jak sąd ustala winę przy rozwodzie

Jak przetrwać rozwód z toksycznym małżonkiem?

Czy życie z toksycznym partnerem ma sens