Blog | Kancelaria Radcy Prawnego Arleta Dub-Brych - Czy słowa mogą ranić bardziej od czynów czyli problematyka stalkingu

Stalking, czyli uporczywe nękanie jest to złośliwe, powtarzające się nagabywanie innej osoby, prześladowanie jej oraz podejmowanie różnych działań w celu wywołania u ofiary poczucia osaczenia, zastraszenia. W przeszłości ofiarami stalkingu najczęściej stawały się gwiazdy pop-kultury oraz celebryci. Ich prześladowcami byli psychofani, którzy gotowi byli zrobić wszystko aby zbliżyć się do swojego idola. Dziś zjawisko stalkingu pojawia się najczęściej jako reakcja na zakończenie związku bądź nieodwzajemnienie uczucia. Warto jednak pamiętać, że nękanie może być konsekwencją narastającego uczucia zazdrości bądź złości z „jakiegoś” powodu. Często zjawisko uporczywego nękania może iść w parze z przemocą domową co oznacza, że sprawcą może być również członek najbliższej rodziny. To wszystko sprawia, że w rzeczywistości ofiarą stalkingu może być każda osoba.

Stalking, czy też polski odpowiednik ów sformułowania a więc uporczywe nękanie są pojęciami nieostrymi, ciężko znaleźć definicję która wypełniałaby całkowicie ich zakres pojęciowy. W tym przypadku jednak zastosowanie zwrotu, którego nie można jednoznacznie zdefiniować jest w pełni uzasadnione. Wskazać bowiem należy, że w istocie stalking to szereg różnorodnych zachowań, które w różny sposób mają zranić ofiarę. Do najpopularniejszych działań sprawców należą: śledzenie ofiary, fotografowanie i nagrywanie jej bez uzyskania zgody, wykonywanie głuchych telefonów, wysyłania ogromnej ilości wiadomości najczęściej z różnego rodzaju groźbami oraz rozpowszechnianie plotek na temat ofiary, które mają na celu oczernienie jej. Warto również zwrócić uwagę na zjawisko cyberstalkingu a więc nękaniu ofiary za pomocą Internetu. Współcześnie, w czasach gdy zdecydowana większość społeczeństwa korzysta z różnego rodzaju portali społecznościowych, stalkerzy mają bardzo szerokie pole do uprawiania swojego przestępczego procederu poprzez wysyłanie ogromnej ilości spamu do swojej ofiary ale również poprzez podszywanie się pod nią, rozpowszechniania plotek czy włamywaniu na profile społecznościowe celem uzyskania całkowitej kontroli nad poczynaniami ofiary w sieci.

Uporczywe nękanie jest procederem który może zakończyć się dla ofiary w naprawdę tragiczny sposób. Najczęstsze konsekwencje poddania pokrzywdzonego uporczywemu nękaniu to ciągłe poczucie strachu, lęku, obawy przed wyjściem z domu do szkoły czy pracy z powodu poczucia pozostawienia pod ciągłą obserwacją swojego prześladowcy. Nie można również zapominać o tym, że w przypadku rozsiewania przez sprawcę nieprawdziwych informacji pokrzywdzony może stać się ofiarą plotek a nawet szykan w swoim najbliższym otoczeniu co finalnie może prowadzić do konieczności zmiany pracy a nawet miejsca zamieszkania. Nie może również ujść uwadze, że pozostawanie pod ciągłą presją stalkera może skutkować poważnymi problemami w relacjach towarzyskich, całkowitym wycofaniem z życia społecznego a także trudnościami w nawiązaniu stabilnej relacji emocjonalnej z powodu niemożności okazania zaufania innej osobie. Niestety w praktyce zdarza się również, że ofiary stalkingu czując się skrajnie osaczone i będąc wyczerpanymi psychicznie podejmują dramatyczne decyzje o odebraniu sobie życia co sprawia, że przestępstwo uporczywego nękania nabiera zupełnie nowego wymiaru.

W jaki sposób można uchronić się przed stalkingiem? W praktyce nie jest to tak łatwe zadanie jak mogłoby się wydawać. Przede wszystkim będąc ofiarą uporczywego nękania nie można się poddawać oraz należy znaleźć w sobie siłę do przeciwstawienia się swojemu prześladowcy. Należy pamiętać, że bycie ofiarą uporczywego nękania nie jest niczym wstydliwym oraz, że szukanie pomocy w takiej sytuacji jest w pełni naturalne. Warto w takiej sytuacji zasięgnąć porady u psychologa bądź terapeuty, który pomoże rzucić zupełnie inne światło na całokształt sytuacji. W walce z nękaniem bardzo ważne jest również wsparcie najbliższych, którzy jednocześnie powinni reagować na każde zachowanie sygnalizujące, że może dziać się coś złego. Następnym krokiem powinno być zebranie jak największej ilości dowodów wskazujących wprost na fakt a także osobę stalkera. W tym wypadku zaleca się skrupulatne utrwalanie zapisów rozmów i wszelkich wiadomości otrzymanych od sprawcy, przygotowanie dokumentacji fotograficznej oraz nagrań potwierdzający fakt nękania. Jest to szalenie ważne, gdyż pamiętać trzeba, że uporczywe nękanie jest czynem zabronionym ściganym na wniosek pokrzywdzonego. Oznacza to, że organy ścigania podejmą stosowne kroki dopiero po złożeniu przez pokrzywdzonego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Dołączając do ów zawiadomienia liczne dowody można doprowadzić do znaczącego skrócenia postępowania, co jest jedną z najważniejszych kwestii z punktu widzenia ofiary, której z całą pewnością w pierwszym rzędzie zależy na zakończeniu swojego koszmaru.

Po zebraniu odpowiedniego materiału dowodowego sprawa z całą pewnością trafi przed Sąd, gdzie sprawca uporczywego nękania może spodziewać się orzeczenia wobec niego kary. Odpowiadając na pytanie jakie zagrożenie karą przewiduje polskie prawo należy wskazać, iż w podstawowej wersji oskarżony musi liczyć się z karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy aż do 8 lat. Surowszą odpowiedzialność ustawodawca przewiduje w momencie, gdy pokrzywdzony targnął się na swoje życie, w takim wypadku oskarżony może stracić wolność na okres od 2 do 12 lat.

Trzeba również podkreślić, iż oprócz pozbawienia wolności pokrzywdzony może żądać również orzeczenia wobec sprawcy zakazu zbliżania bądź zakazu kontaktowania. Jest to niezwykle ważne ponieważ takie rozwiązanie wzmacnia ochronę pokrzywdzonego, który zyskuje gwarancję, iż w przypadku orzeczenia jednego z tych środków sam fakt nieprzestrzegania go stanowi podstawę do skazania sprawcy. W praktyce oznacza to, że pokrzywdzony nie musi wykazywać żadnego wrogiego zamiaru swojego prześladowcy a do żądania ochrony swoich praw wystarczy sam fakt naruszenia orzeczonego zakazu. Wskazać należy, że nieprzestrzeganie sądowego zakazu zbliżania się lub kontaktowania stanowi odrębny czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Kolejną płaszczyzną na której pokrzywdzony może dochodzić ochrony swoich uprawnień jest Kodeks Cywilny. Nie można zapominać, iż działalność stalkera w praktyce oznacza również naruszenie dóbr osobistych na straży których stoi także prawo cywilne. W takim przypadku pokrzywdzony może zwrócić się do sądu z powództwem w przedmiocie ochrony dóbr osobistych w którym może żądać od stalkera stosownego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Reasumując stalking jest występkiem, który przede wszystkim w zamiarze sprawcy ma wyrządzić szkodę w sferze emocjonalnej pokrzywdzonego. Zjawisko uporczywego nękania często pozostaje niezauważane ze względu na brak dostrzegalnych na pierwszy rzut oka skutków. Ofiary przemocy fizycznej bardzo często można rozpoznać po widocznych obrażeniach znęcania się nad nimi w sytuacji, gdy ofiary nękania będąc zastraszonymi mogą cierpieć „po cichu“ przez długi czas skutecznie maskując swoje problemy przed całym światem. Jest to poważne zagrożenie, gdyż niedostrzeżone w porę może mieć dramatyczne konsekwencje wraz z targnięciem się na życie pokrzywdzonego włącznie. Dlatego w tym miejscu raz jeszcze należy zaapelować o aktywną postawę w przypadku, gdy gdzieś w najbliższym otoczeniu znajdować się może ofiara przemocy psychicznej. W porę dostrzeżone zagrożenie można zneutralizować. Powyżej opisane zostały konsekwencje jakie grożą sprawcy stalkingu ale nie można zapominać, iż przede wszystkim są to środki które mają zagwarantować pokrzywdzonemu możliwość powrotu do normalnego życia. Z punktu widzenia pokrzywdzonego zupełnie zrozumiałe są obawy przed podjęciem działań przeciwko sprawcy, dla wielu osób ogromną przeszkodą na drodze do wyrwania się z sideł stalkera może być brak wiedzy prawnej co do kolejnych, należnych kroków. W takim przypadku należy zwrócić się do kancelarii, która kompleksowo przeprowadzi całe postępowania od początku aż do zakończenia oraz pamiętać, że w przypadku stalkignu świetnie sprawdza się popularne powiedzenie, że najlepszą obroną jest atak. Ciężko bowiem przypuszczać, że sprawca uporczywego nękania zaprzestanie swoich działań widząc brak oporu ze strony swojej ofiary, dlatego tylko aktywne działanie może być skuteczną metodą uwolnienia się z opresji.

Kancelaria Radcy Prawnego Arlety Dub-Brych zajęła I miejsce w Konkursie Orły Prawa 2022 o czym możesz przeczytać tutaj

Jeżeli niniejszy artykuł pomógł Państwu w rozwiązaniu problemu lub wzbudził Państwa zainteresowanie uprzejmie proszę o udostępnienie go, zostawienie komentarza i polubienie. Będzie to dla Nas wyraźny sygnał motywujący do dalszej pracy i tworzenia kolejnych treści.

Jednocześnie zachęcam do odwiedzin Naszego bloga. Znajdują się na nim treści dotyczące wielu dziedzin prawa w tym m.in prawa rodzinnego, spadkowego czy karnego. Jeżeli jednak Państwa zainteresowanie wzbudza nieporuszany dotychczas temat zapraszam do dzielenia się swoimi pomysłami w komentarzu. Dzięki temu udostępniane treści będą jeszcze bardziej zbliżone do Państwa oczekiwań.