W dobie szeroko rozwiniętej turystyki i powszechnej możliwości podróżowania posiadanie paszportu stało się niemal normą. Wprawdzie jako obywatele Unii Europejskiej należymy do strefy Schengen a więc posiadamy zagwarantowaną szeroko zakrojoną swobodę podróżowania, jednakże nadal na świecie istnieje wiele miejsc do których nie sposób udać się bez paszportu.
Sytuacja w przypadku osób pełnoletnich jest jasna i klarowana. W takim wypadku wystarczy wypełnić określone dokumenty, złożyć wniosek, uiścić należną opłatę i spokojnie oczekiwać na wydanie paszportu. Prawo nie stanowi żadnych szczególnych wymagań w tym zakresie. W przeciwieństwie do stanu prawnego obowiązującego w przeszłości, w czasach PRL, chcąc uzyskać paszport nie trzeba wykazywać w żaden szczególny sposób interesu (np. potrzeby uzyskania dokumentu w celu wyjazdu służbowego).
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku małoletnich. Fundamentalną różnicą jest bowiem to, że dziecko jako osoba niepełnoletnia (a w związku z tym nie posiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych) pozostaje w świetle prawa pod władzą rodzicielską swoich rodziców. Pomijając skomplikowaną prawniczą terminologię, sprowadza się to do tego, że rodzice mają prawo i zarazem obowiązek dbać o jego dobro, podejmować decyzję dotyczące jego rozwoju i wychowania a także inne decyzje dotyczące jako codziennego funkcjonowania.
Nie inaczej jest w przypadku procedury wyrobienia paszportu. Dziecko nie może samodzielnie złożyć wniosku o wydanie dokumentu, jest to uprawnienie jego rodziców (bądź opiekunów prawnych). W klasycznej więc sytuacji, gdy zarówno matka jak i ojciec posiadają pełnię władzy rodzicielskiej na stosownym wniosku winny znajdować się podpisy obojga rodziców.
Co jednak w sytuacji, gdy uzyskanie podpisu (a więc zgody) przez oboje rodziców jest niemożliwe? Należy wskazać, iż są to coraz częstsze sytuacje a omawiany problem nie ma natury czysto teoretycznej. Nietrudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, gdy rodzice żyjący w rozłączeniu, będący ze sobą skonfliktowani, w celu wzajemnego dokuczenia sobie torpedują wzajemne plany i pomysły. Czy w takiej sytuacji pozostaje jedynie bezradnie załamać ręce?
Odpowiedź na powyższe pytanie oczywiście musi być i jest negatywna. Sytuacja, w której jeden z rodziców jest w stanie z jakiegokolwiek powodu, w nieuzasadniony sposób, złośliwie utrudniać wykonywanie władzy rodzicielskiej drugiemu z nich, ze szkodą dla dziecka jest nie do zaakceptowania. Wyrobienie dokumentu paszportu jest bowiem czynnością podejmowaną „na korzyść” małoletniego, mającą na celu umożliwić mu chociażby zagraniczny wypoczynek.
W przypadku braku możliwości porozumienia, rodzic, któremu zależy na uzyskaniu dokumentu może działać na dwa sposoby.
Pierwszą metodą jest zwrócenie się do Sądu opiekuńczego z wnioskiem o zastąpienie zgody drugiego rodzica na wydanie paszportu. Jest to metoda ukierunkowana na uzyskanie konkretnej zgody na konkretną czynność jaką jest uzyskanie konkretnego dokumentu. Sąd w tym przypadku nie będzie dogłębnie badał sytuacji rodzinnej małoletniego skupiając się na treści wniosku, a więc zasadności zastąpienia oświadczenia drugiego rodzica.
Drugą metodą jest złożenie wniosku o ograniczenie władzy rodzicielskiej drugiemu rodzicowi. Jest to rozwiązanie bardziej uniwersalne o szerszym polu oddziaływania, jednakże zarazem bardziej czasochłonne i narażające na stres. W tym przypadku strona zwraca się do sądu, argumentując swój wniosek przykładowo konfliktem rodziców uniemożliwiającym współdziałanie, o wydanie orzeczenia, gdzie drugi z nich zostanie ograniczony do możliwości uczestnictwa w procesie podejmowania poszczególnych decyzji, o fundamentalnym znaczeniu bądź nawet jedynie do prawa uzyskiwania informacji o dziecku. Jak widać jest to bardzo radykalne rozwiązanie, dlatego też należy się przygotować, że w ramach takiego postępowania Sąd dogłębnie zbada cały stan faktyczny, badając relacje rodzinne a co za tym idzie zasadność wniosku. Wiązać się to będzie oczywiście z o wiele dłuższym postępowaniem i potencjalną batalią sądową z drugim rodzicem w przypadku jego aktywnego dążenia do obrony swoich praw.
Niezależnie od wyboru jednej z dwóch metod postępowania, ważnym jest to, że dopiero wydanie prawomocnego orzeczenia przez Sąd stwarza rodzicowi możliwość skutecznego wnioskowania o wydanie paszportu dla dziecka.
Jedynie w celu zachowania pewnej precyzji wskazać należy, że nie trzeba składać wniosku o wydanie specjalnej zgody w przypadku, gdy drugi z rodziców nie żyje bądź jest nieznany. Oczywiście orzeczenie o ograniczeniu władzy rodzicielskiej w myśl powyższych rozważań (wykluczające prawo rodzica do decydowania w sprawie paszportu), również zwalnia drugiego rodzica od konieczności uzyskania odrębnej, specjalnej zgody.
Reasumując, podkreślenia wymaga, że dla dobra dziecka oczywiście zawsze najlepszym rozwiązaniem będzie zgodne współdziałanie rodziców, oparte na wzajemnym szacunku i dążeniu do konsensualnego rozwiązania ewentualnych sporów. W przypadku jednak, gdy jeden z rodziców swoim nagannym zachowaniem, w jednoznaczny sposób działa w celu dokuczenia i uprzykrzenia życia drugiemu, zachowanie takie z punktu widzenia prawa nie może zostać biernie zaaprobowane.
Oczywiście trzeba podkreślić, że każdy przypadek jest inny i specyficzny. Szeroko pojęte prawo rodzinne charakteryzuje się bowiem specyfiką i ogromnym ładunkiem emocjonalnym towarzyszącym każdemu postępowaniu. W przypadku jakichkolwiek trudności czy problemów z samodzielnym przeprowadzeniem jednego z dwóch postępowań zaleca się skorzystanie z usług profesjonalisty, który kompleksowo przedstawi obie procedury a także pomoże uzyskać jak najbardziej korzystne rozwiązanie.
Jeżeli niniejszy artykuł pomógł Państwu w rozwiązaniu problemu lub wzbudził Państwa zainteresowanie uprzejmie proszę o udostępnienie go, zostawienie komentarza i polubienie. Będzie to dla Nas wyraźny sygnał motywujący do dalszej pracy i tworzenia kolejnych treści o podobnej tematyce. Udostępnianie artykułu, jego polubienie i komentowanie stanowi dla nas informację zwrotną, że dalsze pisanie ma sens i nie jest stratą czasu.
Przeczytaj także:
Kiedy Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską?
Czy Sąd może decydować o tym, gdzie spędzimy wakacje
Kancelaria Radcy Prawnego Arlety Dub-Brych zajęła I miejsce w Konkursie Orły Prawa 2022 o czym możesz przeczytać tutaj
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów