W sytuacji kiedy między małżonkami doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego, każdy z małżonków może zainicjować postępowanie przed sądem i żądać rozwiązania małżeństwa przez rozwód. Sąd w wyroku rozstrzyga o rozwodzie, władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków oraz o kontaktach rodziców z dziećmi, o ponoszeniu kosztów utrzymania małoletnich, ewentualnie o winie za rozkład pożycia małżeńskiego, ale także o sposobie korzystania z mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków (co więcej jeżeli jeden z małżonków uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka).
Dodatkowo fakultatywnie sąd orzekający może na wniosek co najmniej jednego z małżonków dokonać podziału majątku wspólnego, ale tylko wtedy, gdy przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Warto wskazać, że z chwilą zawarcia małżeństwa (o ile nie doszło do zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej) między małżonkami powstaje wspólność majątkowa. W jej skład wchodzą te przedmioty majątku, które małżonkowie nabyli w czasie trwania małżeństwa wspólnie lub przez jednego z małżonków. Do majątku wspólnego małżonków wchodzą takie składniki jak pobrane wynagrodzenie za pracę czy też dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków; dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków i środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.
Jak już wspomniano, podział majątku wspólnego w toku postępowania w sprawie o rozwód możliwy jest tylko wtedy gdy zostanie złożony w tym przedmiocie wniosek przez jednego z małżonków oraz gdy przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Taka praktyka ma zastosowanie wyjątkowo, ponieważ w przeważającej mierze rozliczenia majątkowe pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami są przedmiotem osobnych postępowań sądowych, już po orzeczeniu rozwodu (lub przed rozpoczęciem postępowania, poprzez czynności dokonane u notariusza i zawarcie umowy). Możliwość podziału majątku wspólnego małżonków w toku postępowania w sprawie o rozwód istnieje wtedy, gdy rozwodzący się małżonkowie są zgodni do dokonania tego podziału. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą „przeprowadzenie w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego stron nie powoduje nadmiernej zwłoki postępowania nie tylko wtedy, gdy między stronami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału tego majątku, lecz także wtedy, gdy wyjaśnienie spornych między stronami okoliczności, bądź też takich okoliczności, które sąd obowiązany jest ustalić z urzędu, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w ograniczonym przedmiotowo i czasowo zakresie” - uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1978r., w sprawie sygn. akt III CZP 30/77. Jednakże w uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy wskazał, że sam fakt braku porozumienia (zgody) między rozwodzącymi się małżonkami lub niemożność uzgodnienia stanowiska stron nie wyklucza orzeczenia w toku postępowania w sprawie o rozwód podziału majaku wspólnego małżonków: „Niemożność doprowadzenia do uzgodnienia stanowisk stron nie oznacza jeszcze konieczności odstąpienia od rozpoznania wniosku o podział majątku wspólnego, jeżeli okoliczności istotne dla tego rozstrzygnięcia mogą być wyjaśnione bez przeprowadzenia zbyt skomplikowanego postępowania i wiążącego się z tym dłuższego upływu czasu, np. gdy chodzi jedynie o uzyskanie informacji co do tytułu własności, kwalifikacji do prowadzenia gospodarstwa rolnego, lub zasięgnięcia opinii biegłego co do wartości przedmiotu objętego wspólnością. W wypadkach wątpliwych celowość kontynuowania postępowania zmierzającego do podzielenia majątku wspólnego zależy od rozważenia, czy korzyści wynikające z definitywnego uregulowania małżeńskich spraw majątkowych nie przemawiają za dokonaniem podziału nawet kosztem pewnego przedłużenia postępowania dowodowego. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji (…) w których wskazano, że dokonanie podziału majątku wspólnego, obejmującego tak ważny składnik jak prawo do mieszkania, zwłaszcza gdy jest to składnik podstawowy, może być często uzasadnione nawet kosztem pewnej zwłoki postępowania w sprawie”.
Sąd Najwyższy zakreślił również okoliczności, które stanowią przeszkodę w rozpoznaniu wniosku o podział majątku wspólnego małżonków w postępowaniu w sprawie o rozwód: „ przy ocenie zasadności przeprowadzenia podziału majątku wspólnego w procesie rozwodowym należy mieć na uwadze, że zgłoszenie przez stronę takiego wniosku nie jest dopuszczalne po pierwsze wtedy, gdy w wypadku wcześniejszego ustania wspólności majątkowej w przedmiocie podziału majątku wspólnego już się toczy odrębne postępowanie, po drugie zaś wtedy, gdy dokonanie podziału majątku wspólnego wymagałoby udziału osób trzecich, co w sprawie o rozwód nie jest możliwe (np. w razie konieczności połączenia podziału majątku wspólnego z działem spadku lub ze zniesieniem współwłasności).” - uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1978r., w sprawie sygn. akt III CZP 30/77.
Kancelaria Radcy Prawnego Arlety Dub-Brych zajęła I miejsce w Konkursie Orły Prawa 2022 o czym możesz przeczytać tutaj
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów