Zagadnienia z zakresu władzy rodzicielskiej nie budzą daleko idących wątpliwości w sytuacji kiedy rodzice zgodnie wychowują małoletnie dzieci. Sytuacja najczęściej komplikuje się w przypadku rozpadu małżeństwa który niejednokrotnie istotnie rzutuje na dotychczasowy sposób sprawowania władzy rodzicielskiej. Bezspornym jest, iż rodzice powinni zawsze, bezwzględnie mieć na uwadze przede wszystkim dobro małoletnich dzieci. Praktyka natomiast pokazuje, że „dobro dziecka” dla skonfliktowanych rodziców nie jest tożsame. Co jednak dzieje się w sytuacji, gdy rodzice potrafią znaleźć nić porozumienia w sprawach dotyczących małoletnich pomimo rozstania? Czy możliwe jest wypracowanie równych zasad pieczy nad dziećmi? Czy warunkiem ustanowienia pieczy naprzemiennej jest zgoda obojga rodziców?
Ustanowienie opieki naprzemiennej możliwe jest zawsze w przypadku zgodnego wniosku rozwodzących się małżonków. Dochodzi do niego w oparciu o zawarte przez nich porozumienie rodzicielskie czyli tzw. plan wychowawczy. Należy w tym miejscu podkreślić, że wypracowanie porozumienia w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi jest bardzo istotne i ma daleko idące korzyści dla dzieci. Co istotne – sporządzenie planu wychowawczego daje możliwość łagodnego rozstrzygnięcia kwestii sprawowania władzy rodzicielskiej, co nie jest obojętne w stosunku do małoletnich, gdyż w przypadku pokojowego sporządzenia porozumienia (planu wychowawczego) możliwym jest zachowanie u małoletnich poczucia bezpieczeństwa oraz ograniczenia im przykrych sytuacji, doświadczeń i stresu. Sporządzenie planu wychowawczego może również przyspieszyć przebieg samego postępowania w sprawie o rozwód, co zapewne jest też bardzo istotne dla rozwodzących się małżonków. Sam plan wychowawczy stanowi pewnego rodzaju zabezpieczenie dla samych rodziców, ponieważ zawsze zostają w nim określone kluczowe kwestie dotyczące sprawowania władzy rodzicielskiej, opieki, wychowania i realizowania kontaktów z małoletnim dzieckiem, które obie strony (rodzice) wspólnie akceptują i zobowiązują się je realizować w określony sposób. Warto zaznaczyć, iż w porozumieniu rodzicielskim warto jak najszerzej określić sposób wykonywania władzy rodzicielskiej i szczegóły opieki naprzemiennej, aby uniknąć konfliktów i niedomówień na przyszłość w tym przedmiocie.
Ustanowienie pieczy naprzemiennej jest możliwe zarówno w przypadku gdy rodzice małoletniego dziecka zawierają porozumienie w tym przedmiocie (plan wychowawczy), jak również w sytuacji kiedy nie istnieje możliwość aby strony wypracowały consensus co do wykonywania władzy rodzicielskiej. Co istotne – zarówno w drodze porozumienia, jak i w razie jego braku, sąd orzekający zawsze kieruje się przede wszystkim dobrem małoletniego dziecka stron. Co do zasady sąd zawsze w pierwszej kolejności orzeka o wspólnym wykonywaniu władzy rodzicielskiej, natomiast jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że na tle konkretnych okoliczności faktycznych, dobro dziecka za tym przemawia – wówczas władza rodzicielska jednego z rodziców może zostać ograniczona.
Istnieje możliwość, że sąd, nawet przy braku porozumienia rodzicielskiego albo przy braku zgody jednego z rodziców, może orzec, że małoletni będzie mieszkać naprzemiennie u każdego z rodziców, czyli może ustanowić opiekę naprzemienną. Niestety kodeks rodzinny i opiekuńczy nie reguluje wprost takiej możliwości uregulowania kontaktów, natomiast wówczas pomocne są przepisu kodeksu postępowania cywilnego, które wprost odnoszą się do możliwości orzeczenia, że władza rodzicielska będzie wykonywana w taki sposób, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach, a dodatkowo daje możliwość zasądzenia kar pieniężnych w sytuacji, kiedy to rodzic będzie postępował niezgodnie z postanowieniem sądu w tym przedmiocie. Co bardzo istotne – w przypadku ustanowienia przez sąd pieczy naprzemiennej warto precyzyjnie uregulować kwestię alimentów na dziecko, ponieważ w takich okolicznościach alimentacja może przybrać zupełnie inną postać/wymiar.
Podsumowując ustanowienie pieczy naprzemiennej, jeżeli nie jest sprzeczne z dobrem dziecka, stanowi rozsądne i bardzo korzystne rozwiązanie dla samego małoletniego dziecka. Daje możliwość ograniczenia odczuwania negatywnych skutków dla małoletniego z powodu rozpadu rodziny, pozwala zachować poczucie bezpieczeństwa, ograniczyć stres związany z faktyczną izolacją od któregokolwiek z rodziców. Warto wziąć pod rozwagę takie uregulowanie wykonywania władzy rodzicielskiej przede wszystkim ze względu na dobro dziecka i jego prawidłowy rozwój psychiczny. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że taki sposób sprawowania opieki nad małoletnim po rozwodzie pozwoli mu również na prawidłowy rozwój w aspekcie społecznym, gdyż pomimo pewnych niedogodności, z perspektywy dziecka zostanie zachowane postrzeganie modelu rodziny, co ma duży wpływ na jego dorosłe życie i nabycie w przyszłości umiejętności budowania relacji międzyludzkich/partnerskich. Niestety bardzo często rozwodzący się małżonkowie są tak bardzo skupieni na własnych problemach, że zapominają o tym co najbardziej istotne – czyli o prawie dziecka do wychowywania go przez obojga rodziców.
Kancelaria Radcy Prawnego Arlety Dub-Brych zajęła I miejsce w Konkursie Orły Prawa 2022 o czym możesz przeczytać tutaj
Przeczytaj także:
Kiedy Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską?
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów