Podział majątku wspólnego po rozwodzie to kwestia, która często budzi wiele emocji i kontrowersji. Szczególnie skomplikowane stają się sytuacje, gdy do majątku wspólnego wchodzi składnik majątkowy uzyskany w drodze darowizny od rodziców jednego z małżonków. W takim przypadku pojawia się pytanie, czy darowizna powinna wpływać na ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Ostatnie orzecznictwo Sądu Najwyższego, w tym postanowienie z dnia 31 maja 2022 r. (I CSK 832/22), rzuca światło na tę problematykę.
W tym artykule znajdziesz zagadnienia:
Darowizna a ustalanie nierównych udziałów w majątku wspólnym
Studium przypadku – Postanowienie Sądu Najwyższego z 31 maja 2022 r.
Czy darowizna może stanowić wyjątek?
Jeśli interesuje Cię ta tematyka, to przeczytaj także:
Zużycie pieniędzy z majątku wspólnego na własne potrzeby
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 43 § 1 k.r.o.), zasadą jest równość udziałów małżonków w majątku wspólnym. Jednakże, w wyjątkowych okolicznościach, jeden z małżonków może domagać się ustalenia nierównych udziałów. Do takich okoliczności należą m.in. znacząca różnica w przyczynianiu się do powstania tego majątku.
W przypadku darowizny od rodziców jednego z małżonków, często pojawia się argument, że to przysporzenie powinno być uwzględnione przy ustalaniu nierównych udziałów. Czy jednak sam fakt, że darowizna pochodziła od rodziców jednego z małżonków, jest wystarczającym powodem do ustalenia nierównych udziałów? Sąd Najwyższy w wyroku z 31 maja 2022 r. jednoznacznie odpowiedział na to pytanie, stwierdzając, że nie ma uzasadnienia stawianie znaku równości między otrzymaniem składnika majątku od rodziny generacyjnej a ustaleniem nierównych udziałów, jeżeli wyjątkowe okoliczności sprawy za tym nie przemawiają.
Sprawa rozpatrywana przez Sąd Najwyższy dotyczyła małżeństwa, które w trakcie trwania związku otrzymało w drodze darowizny spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego od ojca męża. Po rozwodzie, mąż wniósł o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, argumentując, że najwartościowszy składnik majątkowy pochodził z darowizny od jego ojca i gdyby przewidywał rozwód, darowizna nie doszłaby do skutku.
Sąd jednak nie przychylił się do tego stanowiska. Uzasadniając swoje orzeczenie, Sąd Najwyższy wskazał, że sama darowizna, nawet jeżeli pochodzi od rodziców jednego z małżonków, nie jest wystarczającą podstawą do ustalenia nierównych udziałów. Kluczowym elementem jest to, w jaki sposób małżonkowie przyczyniali się do powstania i zachowania majątku wspólnego. W omawianej sprawie, małżonkowie wspólnie dbali o mieszkanie, inwestowali w jego remonty i korzystali z niego przez wiele lat. Co więcej, darowizna została przekazana na rzecz obojga małżonków, a nie tylko jednego z nich.
Postanowienie Sądu Najwyższego nie zamyka jednak całkowicie drogi do ustalenia nierównych udziałów w przypadku darowizny od rodziców jednego z małżonków. Każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności. Jeżeli istnieją inne przesłanki, takie jak rażąco nierówne przyczynienie się do powstania majątku wspólnego lub wyjątkowe okoliczności, które uzasadniają odstąpienie od zasady równości, sąd może uwzględnić te argumenty.
W omawianym przypadku Sąd Najwyższy podkreślił, że zarówno mąż, jak i żona uzyskali darowiznę na tych samych warunkach i żadne wyjątkowe okoliczności nie przemawiały za ustaleniem nierównych udziałów.
Wnioski
Podział majątku wspólnego to złożony proces, w którym każda sprawa wymaga indywidualnej analizy. Darowizna od rodziców jednego z małżonków może, ale nie musi, wpływać na ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Jak pokazuje orzecznictwo Sądu Najwyższego, samo pochodzenie darowizny od rodziny jednego z małżonków nie jest wystarczającym powodem do odstąpienia od zasady równości udziałów. Kluczowe jest uwzględnienie całokształtu okoliczności, w tym sposobu, w jaki oboje małżonkowie przyczyniali się do powstania i zachowania majątku wspólnego.
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów