Blog | Kancelaria Radcy Prawnego Arleta Dub-Brych - Orzeczenie eksmisji przy rozwodzie.

Przyczyn rozpadu pożycia małżeńskiego jest wiele. Często przy rozwodzie pojawia się problem dotyczący dalszego wspólnego zamieszkania stron. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólnie mieszkanie, Sąd w wyroku rozwodowym co do zasady orzeka także o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania rozwiedzionych małżonków. Natomiast w wyjątkowych sytuacjach, Sąd może nakazać eksmisję jednego z małżonków. Kiedy wniosek o eksmisję byłego małżonka jest skuteczny?

Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków”. Regulacja ta jest na tyle istotna, iż nie w każdym przypadku którakolwiek ze stron ma możliwość natychmiastowego opuszczenia wspólnie zamieszkiwanego lokalu. Takie rozwiązanie ma na celu zabezpieczenie interesów obu stron, jak równie pozwala uniknąć dodatkowych, negatywnych skutków rozwodu.

Ponadto ustawodawca wskazuje, iż „w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka”. Istotnym jest wskazanie jakie zachowania mogą być objęte określeniem rażąco nagannych. Zaliczane do nich są zazwyczaj sytuację gdy jeden z małżonków nadużywa alkoholu lub środków odurzających, dopuszcza się przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej czy emocjonalnej, wywołuje awantury, stanowi zagrożenie dla życia, zdrowia czy spokoju drugiego małżonka bądź innych członków rodziny. Żądanie nakazu eksmisji rażąco nagannie zachowującego się małżonka jest uzasadnione zarówno w przypadku gdy jego postępowanie dotyka drugiego małżonka jak również gdy ma negatywny wpływ na małoletnie dzieci.

Należy podkreślić, iż w zakresie nakazu eksmisji małżonka, którego zachowanie jest rażąco naganne w stosunku do drugiego małżonka, innych członków rodziny bądź małoletnich dzieci, Sąd nigdy nie działa z urzędu. Orzeczenie eksmisji może mieć miejsce wyłącznie na żądanie strony. Należy zatem pamiętać, że Sąd nie może z urzędu nakazać eksmisji małżonka nagannie postępującego, nawet jeżeli z okoliczności sprawy oraz materiału dowodowego zebranego w sprawie niewątpliwie wynika rażąco naganne postępowanie małżonka. Na małżonku, który żąda nakazu eksmisji względem drugiego małżonka leży zaś ciężar udowodnienia tych nagannych zachowań. Przydatne w takiej sytuacji będą np. zeznania świadków, którzy mogą potwierdzić zakłócanie porządku czy wszczynanie awantur przez osobę, która ma być eksmitowana, zaświadczenie o leczeniu odwykowym, z izby wytrzeźwień- jeżeli osoba ta nadużywa alkoholu, niebieskie karty jeżeli takowe zostały założone po interwencjach Policji oraz wszelka dokumentacja w tym w postaci nagrań video, nagrań dźwiękowych, która może udowodnić rażąco naganne zachowanie małżonka, wobec którego ma być nakazana eksmisja.

Istotnym jest również udzielenie odpowiedzi na pytanie co w sytuacji gdy małżonkowie są współwłaścicielami mieszkania ? Czy Sąd może nakazać eksmisji małżonka jeżeli mieszkanie stanowi majątek odrębny małżonka, który ma być eksmitowany? A jak sytuacja wygląda w sytuacji gdy małżonkowie wspólnie wynajmują mieszkanie?

Zgodnie z ugruntowanymi już poglądami judykatury, orzeczenie eksmisji małżonka, którego postępowanie cechuje się rażącą nagannością, nie jest uzależnione od tytułu zajmowania lokalu, lecz od wystąpienia przesłanek z art. 58 § 2 krio, oraz iż przepis ten odnosi się do wszystkich postaci korzystania z lokalu. Jednak istnieją pewne ograniczenia co do stosowania wyżej wspomnianego przepisu. Sąd nie może orzec eksmisji małżonka, który swym rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia drugiemu małżonkowi wspólne zamieszkiwanie w sytuacji gdy dany lokal mieszkalny stanowi odrębną własność małżonka, który ma być eksmitowany.

Nie jest również możliwe spełnienie żądania eksmisji małżonka nagannie postępującego, jeżeli mieszkanie, w którym zamieszkują małżonkowie, zostało przydzielone służbowo małżonkowi wobec którego żądana jest eksmisja (np. jako funkcjonariuszowi Policji czy służby więziennej).

Natomiast można skutecznie żądać eksmisji małżonka z lokalu, który strony wspólnie wynajmują. W orzeczeniu Sądu mogą znaleźć się również zapisy o prawie do lokalu socjalnego, który przysługuje osobom niepełnosprawnym, bezrobotnym, ubezwłasnowolnionym, kobietom ciężarnym, małoletnim czy też emerytom i rencistom jeżeli spełniają wszelkie warunki uprawniające do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. Jednak Sąd nie orzeka o przyznaniu lokalu socjalnego małżonkowi, którego eksmisja nastąpiła z powodu znęcania się nad współmałżonkiem lub małoletnimi dziećmi stron.

Podjęte zagadnienie jest bardzo szerokie i jego ocena musi być dokonywana indywidualnie w zależności od okoliczności sprawy. Linia orzecznicza wskazuje bardzo wiele rozwiązań, w których Sąd uwzględniał żądanie eksmisji oraz takich, w których żądanie to nie mogło zostać uwzględnione. Należy podkreślić, iż orzeczenie eksmisji względem nagannie zachowującego się małżonka nie ma wpływu na dalszą sytuację majątkową małżonków. Orzeczenie eksmisji nie ma wpływu na to, któremu z małżonków przypadnie mieszkanie, strony mogą dokonać podziału majątku wspólnego.