Zgoda na orzeczenie rozwodu bez ustalania winy stron za rozkład pożycia małżeńskiego niesie za sobą skutek orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie. Co jeśli jeden z małżonków zmieni zdanie już po wydaniu wyroku przed sądem I instancji? Czy może w apelacji domagać się rozwodu z winy drugiego małżonka?
Sąd I instancji ustalił, iż pomiędzy małżonkami doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Oboje małżonkowie zgodnie wnieśli o rozwód bez orzekania o winie.
Jedna ze stron wniosła apelację podnosząc, iż zmieniła zdanie w zakresie ustalania winy za rozpad małżeństwa. Sąd Apelacyjny powziął wątpliwości: "Czy w postępowaniu apelacyjnym strona procesu rozwodowego może cofnąć wyrażone przed Sądem pierwszej instancji żądanie zaniechania orzekania o winie rozkładu pożycia (art. 57 § 2 k.r.o.)?"
Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że „w sprawie o rozwód strona może odwołać w apelacji - wyrażoną przed sądem pierwszej instancji - zgodę na zaniechanie orzekania o winie rozkładu pożycia.”. Zwrócił uwagę, że treść art. 57 k.r.o., zezwala na zaniechanie orzekania o winie przy rozwodzie jedynie na zgodny wniosek małżonków. Orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie pociąga za sobą bardzo daleko idące skutki w zakresie prawa do alimentów pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami. Z tych względów w orzecznictwie sądowym wielokrotnie był podnoszony pogląd, iż w postępowaniu apelacyjnym strona może cofnąć swoją zgodę na zaniechanie ustalania winy za rozkład pożycia małżeńskiego.
Stwierdził, że oświadczenie małżonka o wyrażeniu zgody na orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie nie stanowi częściowego cofnięcia pozwu, a zawiera jedynie wolę strony co do zakresu orzekania.Podkreślił przy tym, że sąd ma obowiązek każdorazowego zbadania winy za rozkład małżeństwa, niezależnie od tego czy te ustalenia znajdą odzwierciedlenie w późniejszej treści wyroku. Należy bowiem ustalić czy powództwo w ogóle jest dopuszczalne, np. czy pozwu o rozwód nie wniósł małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Konieczne jest więc przeprowadzenie postępowania dowodowego w tym zakresie. Odstąpienie od tej reguły jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy małżonkowie zgodnie wnoszą o nieorzekanie o winie i nie mają jednocześnie wspólnych małoletnich dzieci.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2006 r. w sprawie III CZP 87/06.
radca prawny Arleta Dub-Brych
Obszar działania: Zawiercie, Myszków, Żarki, Janów,, Lelów, Koniecpol, Szczekociny, Dąbrowa Górnicza, Olkusz, Częstochowa, Katowice, Sosnowiec, Będzin, Mikołów, Kielce, Włoszczowa, Warszawa, Wrocław, Opole.
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów