Zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.
Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej wniósł o zasądzenie na rzecz przebywającego w Domu Pomocy Społecznej 76-latka alimentów od jego syna w wysokości 500 zł miesięcznie płatnych do 10 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat. Jedynym dochodem powoda jest niska emerytura, z której ponosi on opłatę za pobyt w placówce w wysokości 70% świadczenia. Pozostałą opłatę wnosi MOPS. Dyrektor MOPS twierdził, że pozwany nie utrzymuje kontaktów z ojcem, nie partycypuje w kosztach jego utrzymania. Podał, że powód znajduje się w niedostatku.
Sąd nie uwzględni powództwa. W ocenie Sądu uwzględnienie powództwa pozostawałoby przede wszystkim w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Trudno bowiem przyjąć, aby pozwany mając osobiście nie najlepszą sytuację finansową - jego dochody praktycznie bilansują się z wydatkami - miał sposobność płacenia alimentów, bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny, na ojca który, co warto podkreślić, opuścił dom rodzinny jak pozwany miał 4 lata, nie wywiązywał się z obowiązków rodzicielskich wobec syna, nie pomagał matce w opiece nad synem, nie pomagał w edukacji syna, nie uczestniczył w jego życiu, nie płacił alimentów. Od tego czasu nie utrzymywał kontaktów z synem, pozwany prawie nie zna ojca, nie pamięta jak wygląda, dziadka nie znają również dzieci pozwanego. Alimenty zasądzone od ojca na rzecz pozwanego wyrokiem Sądu w wysokości 500 zł były egzekwowane przez komornika przez 1,5 roku, jednakże potem powód zwolnił się z pracy i egzekucja była bezskuteczna.
Już w latach 80-tych Sąd Najwyższy opowiedział się za dopuszczalnością oddalenia powództwa o alimenty ze względu na niezgodność żądania z zasadami współżycia społecznego, formułując pogląd w następujący sposób: "W razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub części ze względu na zasady współżycia społecznego.” W ocenie Sądu orzekającego taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie.
Zdaniem Sądu konsekwencje opuszczenia przez ojca domu rodzinnego były wystarczająco dotkliwe dla pozwanego, a zasądzenie na jego rzecz alimentów od syna stanowiłoby w niniejszej sytuacji rażące naruszenie zasad współżycia społecznego. Nie mogło bowiem umknąć uwadze Sądu, iż pozwany ma na utrzymaniu rodzinę. Obciążenie więc pozwanego obowiązkiem alimentacyjnym wobec powoda odczuliby jego najbliżsi albowiem płacone na rzecz powoda uszczupliłyby domowy budżet pozwanego. Takie rozwiązanie, biorąc pod uwagę stosunek powoda do rodziny, opuszczenie domu rodzinnego, brak partycypowania w kosztach utrzymania syna, brak chęci do nawiązania kontaktu z dzieckiem, w ocenie Sądu, postawałoby bowiem w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.
Wyrok Sądu Rejonowego we Wrocławiu z dnia 28 lutego 2013 r. w sprawie III RC 53/13.
radca prawny Arleta Dub-Brych
Obszar działania: Zawiercie, Myszków, Żarki, Janów,, Lelów, Koniecpol, Szczekociny, Dąbrowa Górnicza, Olkusz, Częstochowa, Katowice, Sosnowiec, Będzin, Mikołów, Kielce, Włoszczowa, Warszawa, Wrocław, Opole.
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów