Doręczenie przez sąd pozwu o rozwód nie oznacza, że rozwód zostanie orzeczony. Bywa, że jedno z małżonków nie widzi już możliwości wspólnego życia z drogim, a drugie z kolei nie wyobraża sobie życia bez tego pierwszego. Czy odmowa zgody na rozwód małżonka, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, z uwagi na głębokie uczycie, wystarczy do oddalenia powództwa?
Powód złożył w sądzie pozew o rozwód. Podał, iż w jego ocenie łączące go niegdyś z pozwaną więzi emocjonalne, gospodarcze i fizyczne ustały w sposób trwały i zupełny. Pozwowi temu oponowała pozwana, wskazując, iż nie wyraża zgody na orzeczenie rozwodu. W toku sprawy sąd ustalił, iż małżeństwo stron było burzliwe, z uwagi na fakt, iż powód kilkakrotnie odchodził od pozwanej, po czym ponownie do niej wracał. Przyczyną rozłąki małżonków było wiązanie się przez powoda z innymi kobietami. W związku z tym, że pozwana darzyła go wielkim uczuciem, zawsze wybaczała mu zdrady. W przeszłości powód trzykrotnie występował o rozwód, jednak pozwy jego zawsze były oddalane, z uwagi na brak zgody na rozwód ze strony pozwanej. Z okoliczności sprawy wynikało, iż powód ponosi wyłączną winę za rozkład pożycia małżeńskiego oraz że faktycznie doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego stron. Mając jednak na uwadze fakt, że pozwana sprzeciwiała się orzeczeniu rozwodu, sąd oddalił powództwo. Także sąd apelacyjny oddalił apelację powoda. Uznał, że odmawiając udzielenia zgody na rozwód, pozwana skorzystała jedynie z przysługującego jej prawa. Okoliczności sprawy nie pozwalały na stwierdzenie, że odmowa ta jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, albowiem pozwana chciała jedynie utrzymania rodziny. Darzyła powoda wielkim uczuciem. Nie działała ani złośliwie, ani nie miała zamiaru w ten sposób szykanować powoda.
Sąd Najwyższy rozpoznający sprawę uznał, że powód nie był stabilny w uczuciach i decyzjach, natomiast postawa pozwanej na przestrzeni lat stale odbudowywała ich związek. Powód nie kwestionował, iż ponosi wyłączną winę za rozwód, jednak wskazał, że odmowa zgody na rozwód stanowi odwet ze strony pozwanej. Z wielu orzeczeń sądów wprawdzie wynika, że chęć utrzymania martwego związku może być - w określonej sytuacji - uznana za niezgodną z zasadami współżycia społecznego (zob. uchwałę Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 1968 r., III CZP 70/66, OSNCP 1968, poz. 77). Jednakże w tej sprawie takie okoliczności nie wystąpiły. Sąd zwrócił uwagę, iż okres ostatniej rozłąki stron jest zbyt krótki, aby jednoznacznie wykluczyć, że strony ponownie odbudują swoje więzi. Z uwagi na dotychczasowe postępowanie powoda, nie można stwierdzić, że jego obecny – nowy związek z inną kobietą, okaże się bardziej trwały, niż związek z pozwaną. Nie sposób zatem przesądzić o tym, że związek ten zasługuje na większą ochronę, niż kilkudziestoletni związek z pozwaną.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2000 r. w sprawie V KCN 129/00.
radca prawny Arleta Dub-Brych
Obszar działania: Zawiercie, Myszków, Żarki, Janów,, Lelów, Koniecpol, Szczekociny, Dąbrowa Górnicza, Olkusz, Częstochowa, Katowice, Sosnowiec, Będzin, Mikołów, Kielce, Włoszczowa, Warszawa, Wrocław, Opole.
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów