Blog | Kancelaria Radcy Prawnego Arleta Dub-Brych - Kiedy należy rozważyć złożenie wniosku o zainicjowanie postępowania restrukturyzacyjnego

Kiedy należy rozważyć złożenie wniosku o zainicjowanie postępowania restrukturyzacyjnego

Prawo restrukturyzacyjne jest gałęzią prawa, której głównym celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości przez dłużnika. Jakie wymagania musi spełniać dłużnik, aby móc sięgnąć po środki naprawczo-oddłużeniowe, które pozwolą mu na poprawę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa?

Regulacje dotyczące restrukturyzacji są skierowane wyłącznie do podmiotów spełniających ustawowe kryteria określające, kto może być podmiotem praw i obowiązków w niej zawartych. Katalog uprawnionych wskazany jest w dosyć szeroki sposób, gdyż ustawodawca wskazuje, iż zdolność restrukturyzacyjną posiadają: przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego, spółki kapitałowe nieprowadzące działalności gospodarczej, wspólnicy osobowych spółek handlowych ponoszący odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki oraz wspólnicy spółek partnerskich. Druga część wskazanego przepisu wskazuje jakie podmioty nie mają owej zdolności a więc nie mogą korzystać z przepisów omawianej ustawy, tytułem przykładu można wśród nich wymienić Skarb Państwa, banki- zarówno krajowe jak i oddziały zagranicznych banków, fundusze inwestycyjne czy zakłady ubezpieczeń i reasekuracji.

Tak określony podmiot musi zostać uznany za dłużnika niewypłacalnego bądź zagrożonego niewypłacalnością. Pod pojęciem tym należy rozumieć długofalowe problemy finansowe. Nie można bowiem zakładać, iż przejściowe problemy mogą uzasadniać złożenie wniosku w przedmiocie restrukturyzacji. Niewypłacalność oznacza niemożność regulowania bieżących zobowiązań przez dłuższy okres czasu. Sięgając posiłkowo do regulacji prawa upadłościowego można przyjąć, iż stan ten następuje w momencie, gdy opóźnienie dłużnika przy wykonywaniu wymagalnych zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące bądź w przypadku, gdy dłużnik jest osobą prawną bądź tzw. „ułomną” osobą prawną, a jego zobowiązania pieniężne przewyższają wysokość majątku przez ciągły okres powyżej 12 miesięcy. Zagrożenie niewypłacalnością jest to zaś stan, kiedy zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, iż w niedalekiej przyszłości stan ten stanie się faktem.

Kolejną przesłanką warunkującą wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego jest złożenie wniosku restrukturyzacyjnego. Należy bowiem pamiętać, iż poza nielicznymi przypadkami wskazanymi w ustawie, postępowanie a także tryb w jakim ma być ono prowadzone uwarunkowane jest treścią złożonego przez dłużnika wniosku. Wszakże to jemu powinno najbardziej zależeć na unormowaniu swojej sytuacji. Oznacza to jednak również, iż sąd nie otworzy innego postępowania aniżeli wnioskowane przez dłużnika, nawet, gdyby uważał, iż byłoby ono słuszniejsze w danych okolicznościach.

Przesłanką negatywną otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego jest istnienie możliwości pokrzywdzenia wierzyciela. Jest to przesłanka trudna do oceny, jednakże jej głównym założeniem jest niedopuszczenie do sytuacji, w której postępowanie restrukturyzacyjne doprowadziłoby do zaspokojenia wierzycieli w mniejszym stopniu aniżeli w przypadku jego braku. Oceny należy dokonać obiektywnie, a więc bez znaczenia są tutaj subiektywne odczucia dłużnika i jego przewidywania na przyszłość o ile nie da się ich uzasadnić w racjonalny, logiczny sposób. Ustawodawca wprowadzając tę przesłankę postanowił przedłożyć interesy wierzyciela ponad interesy dłużnika.

Sąd nie uwzględni również otwarcia postępowania układowego lub sanacyjnego w przypadku, gdy dłużnik nie uprawdopodobni zdolności do bieżącego zaspokajania zobowiązań oraz kosztów postępowania powstałych po jego otworzeniu. Przesłanka ta ma na celu odrzucenie już na samym początku wniosków dla których nie widać żadnych szans powodzenia, bowiem nie celowe jest rozpoczynanie postępowania restrukturyzacyjnego w przypadku, gdy obiektywnie nie ma szans na opanowanie sytuacji. W takim przypadku bardziej właściwym wydaje się wszczęcie postępowania upadłościowego.

Na zakończenie należy zauważyć, iż w przypadku zbiegu postępowań restrukturyzacyjnego i upadłościowego, zawsze pierwszeństwo będzie mieć postępowanie restrukturyzacyjne. Celem takiej regulacji jest oczywiście założenie, iż w przypadku, gdy przedsiębiorstwo da się uratować, naprowadzić ponownie na właściwe tory funkcjonowania, to należy to zrobić, przy jednoczesnym założeniu, że upadłość i likwidacja są ostatecznością.

Reasumując, przesłanki wszczęcia i prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego zostały ukształtowane przez prawodawcę w ten sposób, aby dać podmiotom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej „drugą szansę” na uratowanie swojej działalności, przy jednoczesnym założeniu, iż ratowanie przedsiębiorstwa dłużnika nie może odbyć się kosztem jego wierzycieli. Ustawodawca starał się również zabezpieczyć przed falą wniosków z góry skazanych na porażkę. Poza oczywistymi względami praktycznymi, taka regulacja jest również pewnego rodzaju przesłaniem dla dłużnika i motywacją, aby ten nie obawiał się wystąpić z wnioskiem o pomoc, gdyż z biegiem czasu, gdy jego sytuacja będzie stawać się coraz cięższa udzielenie owej pomocy może okazać się niemożliwe.