Ogłoszenie upadłości stanowi swoistego rodzaju „koło ratunkowe” dla niewypłacalnego dłużnika. Możliwość zainicjowania postępowania upadłościowego leży nie tylko po stronie dłużnika, który utracił zdolność regulowania swoich zobowiązań finansowych.
Warto zaznaczyć, iż postępowanie upadłościowe ma również na celu jak najszersze zaspokojenie wierzycieli.
Co więcej – istnieje możliwość, aby to właśnie wierzyciel wystąpił do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości niewypłacalnego dłużnika (spółki). Jednakże nie każde złożenie wniosku do sądu o ogłoszenie upadłości obligatoryjnie kończy się rzeczywistym jej ogłoszeniem.
Zdarza się, że wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości dłużnika może zostać oddalony.
Ustawodawca precyzyjnie określił katalog przesłanek, które obligatoryjnie prowadzą do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Ma to miejsce wówczas, gdy majątek pozostały dłużnikowi do dyspozycji jest niewystarczający do pokrycia kosztów postępowania upadłościowego.
Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja kiedy zostanie udowodnione, że dłużnik celowo wyzbył się majątku (w całości lub w części) i było to celowym działaniem z pokrzywdzeniem wierzycieli albo jeżeli dłużnik dokonał innych czynności, które doprowadziły do wyzbycia się majątku wystarczającego na uregulowanie kosztów postępowania upadłościowego.
Kolejną przesłanką powodującą oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest sytuacja, gdy zobowiązania dłużnika przekraczają wartość jego majątku, ale stan ten utrzymuje się krócej, niż przez co najmniej 24 miesiące.
Wniosek o ogłoszenie upadłości zostaje także oddalony gdy dłużnik (przedsiębiorca) nie jest niewypłacalny (jeżeli analiza i stan faktyczny w przedmiocie sytuacji finansowej dłużnika nie pozwala stwierdzić, iż realnie utracił on zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań wobec wierzycieli).
Obligatoryjnie oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości ma miejsce również wtedy, gdy wniosek zostanie złożony w okresie przekraczającym 1 rok od daty śmierci dłużnika (przedsiębiorcy), który był osobą fizyczną.
Istnieją również fakultatywne przesłanki oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika.
Możliwe jest to w sytuacji, gdy majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym, hipoteką morską – w takim stopniu, iż pozostały majątek nie wystarczy na uregulowanie kosztów postępowania.
Warto ponownie podkreślić, iż ogłoszenie upadłości powinno mieć w każdym przypadku na względzie zaspokojenie wierzyciela, który również może wystąpić do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnika. Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych.
Jednakże wierzyciel musi liczyć się z ewentualnością, że wniosek taki może zostać oddalony przez sąd. Aby uniknąć powstania tego daleko idącego, negatywnego skutku wierzyciel, będący wnioskodawcą w postępowaniu upadłościowym, musi w pierwszej kolejności wykazać – jeszcze przed przystąpieniem przez sąd do badania przesłanek, które uzasadniałyby ogłoszenie upadłości dłużnika, że posiada legitymację do wystąpienia z wnioskiem. Najprościej rzecz ujmując – musi wykazać i uprawdopodobnić, że rzeczywiście jest wierzycielem tego dłużnika.
Istnienie legitymacji jest konieczne, aby „wierzyciel - wnioskodawca” mógł zainicjować postępowanie przed sądem oraz być jego stroną, korzystając w pełnym zakresie z uprawnień strony postępowania. Niestety – samo wykazanie legitymacji nie gwarantuje rozpatrzenia wniosku.
Zgodnie z treścią art. 12a ustawy z dnia 28 lutego 2003r., prawo upadłościowe „sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości złożony przez wierzyciela, jeżeli dłużnik wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny, a spór zaistniał między stronami przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.” Wówczas może wywiązać się sytuacja swoistego konfliktu, w którym wierzyciel musi wykazać, iż wierzytelność istnieje i jest wymagalna, a dłużnik – na mocy powołanego powyżej przepisu – działa na swoją korzyść poprzez wykazanie spornego charakteru wierzytelności i że spór zaistniał między stronami przez złożeniem wniosku o upadłość.
Skuteczne wykazanie tychże okoliczności może w całości spowodować oddalenie przez sąd wniosku wierzyciela oraz pozbawić go możliwości dochodzenia swojego roszczenia. Co istotne – w sytuacji kiedy dłużnik wykaże, że wierzytelność jest sporna – wówczas sąd może poddać pod wątpliwość istnienie legitymacji wierzyciela do wytoczenia powództwa. W każdym przypadku to na wierzycielu - wnioskodawcy ciąży obowiązek uprawdopodobnienia ponad wszelką wątpliwość istnienia wierzytelności.
Przepisy ustawy prawo upadłościowe dopuszczają możliwość przesłuchania w toku postępowania upadłościowego zarówno dłużnika (po odebraniu przyrzeczenia) jak i wierzyciela, jednakże należy pamiętać, iż sąd nie jest do tego zobowiązany.
W sytuacji kiedy sąd uzna za właściwe wydanie orzeczenia w oparciu wyłącznie o wniosek i załączoną do niego dokumentację – jak najbardziej jest to zasadne. Nie istnieją bowiem przepisy, które nakładałyby na sąd upadłościowy obowiązek przesłuchania którejkolwiek ze stron.
Co do zasady – postępowanie upadłościowe jest rozpoznawane na posiedzeniu niejawnym.
Konkludując, złożenie przez wierzyciela wniosku o upadłość dłużnika wymaga uprawdopodobnienia ponad wszelką wątpliwość istnienia wierzytelności.
Pozytywne w skutkach dla wierzyciela - wnioskodawcy rozpatrzenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez sąd będzie możliwe wyłącznie wtedy jeżeli sąd nie będzie miał absolutnie żadnych wątpliwości co do istnienia wierzytelności oraz co do chwili jej powstania. Co więcej wierzytelność ta musi być bezsporna.
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów