Blog | Kancelaria Radcy Prawnego Arleta Dub-Brych - Niealimentacja

Niealimentacja – sprawdź kiedy grozi Ci kara

Obowiązek alimentacyjny stwierdzony orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem czy umową rodzi obowiązek realizowania go. Niewywiązywanie się z niego grozi konsekwencjami natury prawnokarnej. Niealimentacja w świetle kodeksu karnego zagrożona jest bowiem karą do roku a w niektórych przypadkach nawet do 2 lat pozbawienia wolności. Na czym polega czyn zabroniony nazywany niealimentacją? Jakie zmiany przyniosła nowelizacja kodeksu karnego w 2017 r.? W poniższym tekście znajdą się odpowiedzi na wszystkie najczęściej pojawiające się pytania.

Na wstępie należy przybliżyć pokrótce jak wyglądały regulacje kodeksu karnego niegdyś a więc przed wspomnianą powyżej nowelizacją z 2017 r. Już na początku należy wskazać, że ustawodawca opierał swoje regulacje na zupełnie innych przesłankach. Aby mówić o niealimentacji musiały być spełnione 2 nieostre kryteria, które w praktyce budziły wiele wątpliwości pomimo bogatego orzecznictwa i dokładnych analiz doktryny. Otóż niealimentacji dopuszczała się osoba, która uporczywie uchylała się od wykonania ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego narażając uprawnionego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Codzienna praktyka i poszczególne sytuacje życiowe uwidoczniły wszelkie wady ówczesnego przepisu dlatego jego obecna redakcja została w znacznym stopniu doprecyzowana, stawiając jasne i przejrzyste kryteria popełnienia czynu zabronionego.

Obecnie przepis dotyczący uchylania się od spełniania obowiązku alimentacyjnego został rozbity na typ podstawowy oraz typ kwalifikowany. Do wypełnienia przesłanek typu podstawowego wystarczy uchylanie się od realizacji swojego obowiązku przez co najmniej 3 miesiące bądź zalegać z równowartością świadczenia za co najmniej 3 okresy rozliczeniowe. W takim przypadku sprawcy grozi kara maksymalnie do roku pozbawienia wolności. Typ kwalifikowany obejmuje przypadki, gdy dodatkowo sprawca swoim działaniem naraził osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. W takiej sytuacji zagrożenie karą wzrasta do lat 2.

Jak widać obecna regulacja jest bardziej precyzyjna z zarazem elastyczna. Odniesienie do zaległości sięgających 3 miesięcy oraz 3 okresów rozliczeniowych wprowadza jasne kryteria, które nie budzą żadnych wątpliwości a zarazem pozwalają pociągnąć do odpowiedzialności zarówno osoby, które całkowicie ignorują ciążące na nich obowiązki jak również takie, które wykonują swój obowiązek ale jedynie fragmentarycznie. Powyższe wskazania można zobrazować prostym przykładem- osoba X ma zasądzone na rzecz małoletniego syna alimenty w wysokości 1000 zł miesięcznie, aby móc oskarżyć ją o popełnienie przestępstwa niealimentacji musi ona zalegać z zapłatą przez 3 pełne miesiące lub przez 6 miesięcy płacić jedynie po 500 zł.

Bardzo ważną kwestią na którą należy zwrócić uwagę jest sformułowanie „uchyla się”, którym ustawodawca posłużył się przy konstruowaniu omawianego przepisu. Jak wskazał Sąd Najwyższy jest ono „samo w sobie” nacechowane negatywnie, wskazując, że sprawca mógł realizować ciążący na nim obowiązek jednakże nie robił tego. Oznacza to, że nie można mówić o popełnieniu przestępstwa w przypadku, gdy zobowiązany nie mógł wypełnić ciążącego na nim obowiązku z powodu obiektywnie skrajnie dramatycznej sytuacji finansowej.

Ściganie przestępstwa niealimentacji odbywa się na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Zdarza się również tak, że przedmiotowe postępowanie może zostać wszczęte z urzędu. W praktyce jednak najczęstszym przypadkiem będzie zawiadomienie organów ścigania przez osobę pokrzywdzoną bądź jej przedstawiciela ustawowego. Należy pamiętać, że składając wniosek o ściganie należy zgromadzić materiał dowodowy, którym mogą być różnego rodzaju zapisane wiadomości czy wystosowane wezwania do zapłaty.

W niniejszym tekście zaprezentowane zostały wybrane, głównie teoretyczne zagadnienia związane z przestępstwem niealimentacji. Należy pamiętać, że w praktyce pojawia się o wiele więcej skomplikowanych kwestii, które wymagają odpowiedniej interpretacji i profesjonalnego spojrzenie. Są także przypadki, w których skutecznie można się uchylić od zarzutów niealimentacji. W związku z tym warto zasięgnąć porady profesjonalisty, który z całą pewnością rozwieje wszelkie wątpliwości będąc realnym wsparciem w czasie trwania postępowania.

Jeżeli niniejszy artykuł pomógł Państwu w rozwiązaniu problemu lub wzbudził Państwa zainteresowanie uprzejmie proszę o udostępnienie go, zostawienie komentarza i polubienie. Będzie to dla Nas wyraźny sygnał motywujący do dalszej pracy i tworzenia kolejnych treści.

Jednocześnie zachęcam do odwiedzin Naszego bloga. Znajdują się na nim treści dotyczące wielu dziedzin prawa w tym m.in prawa rodzinnego, spadkowego czy karnego. Jeżeli jednak Państwa zainteresowanie wzbudza nieporuszany dotychczas temat zapraszam do dzielenia się swoimi pomysłami w komentarzu. Dzięki temu udostępniane treści będą jeszcze bardziej zbliżone do Państwa oczekiwań.

Kancelaria Radcy Prawnego Arlety Dub-Brych zajęła I miejsce w Konkursie Orły Prawa 2022 o czym możesz przeczytać tutaj