Blog | Kancelaria Radcy Prawnego Arleta Dub-Brych - Natychmiastowa eksmisja z mieszkania będzie możliwa.

W ostatnich dniach Prezydent Andrzej Duda właśnie złożył podpis pod projektem tzw. „ustawy antyprzemocowej”. Jest to w istocie zbiór przepisów, które mają na celu skutecznie przeciwdziałać przemocy domowej i izolować jej sprawców od swoich ofiar.

Główną formą walki z przemocą w rodzinie przewidzianą w omawianej ustawie jest przyznanie funkcjonariuszom policji możliwości wydawania nakazów opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania wraz z zakazem zbliżania się do niego. Nakaz taki ma być wydawany co do zasady na okres 2 tygodni jednakże może być przedłużony. Funkcjonariusze zyskają uprawnienie do wydawania owego zakazu w momencie podejmowania interwencji ale także na podstawie zgłoszenia. Co więcej, do ważności wydania nakazu nie będzie niezbędna obecność osoby w stosunku do której ma zostać on wydany. Ma to ułatwić procedury w przypadku, gdy np. sprawca uciekł przed przyjazdem funkcjonariuszy.

Policjant podejmując decyzję o wydaniu nakazu nie będzie posiadał pełnej swobody decyzji, co w założeniu ma uwolnić funkcjonariuszy od podejmowania ciężkich moralnie wyborów a jednocześnie nakreślić pewne standardy tak aby uniknąć naruszeń i zbyt szeroko zakrojonej swobody przy podejmowaniu decyzji. Funkcjonariusz decydując o skorzystaniu z możliwości wydania nakazu będzie brał pod uwagę okoliczności takie jak: występowanie aktów przemocy fizycznej w rodzinie, niepełnosprawność osoby dotkniętej przemocą, kierowanie gróźb użycia przemocy fizycznej z bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia, wiek osoby dotkniętej przemocą, dostęp do niebezpiecznych narzędzi i broni, informacje o dotychczasowych nieprawidłowościach w rodzinie, istnieniu aktów przemocy bądź innych patologii np. awantur na tle alkoholowym itp. Generalnie rzecz ujmując, im większa naganność zachowania sprawcy, prawdopodobieństwo wyrządzenia kolejnych krzywd i pokrzywdzenie po stronie ofiar tym większe prawdopodobieństwo, iż funkcjonariusz zdecyduje się na skorzystanie ze swoich nowo przyznanych uprawnień.

Oceniając wyżej wskazane przesłanki funkcjonariusz Policji będzie opierał się na zgromadzonych dowodach, dlatego bardzo istotnym jest zebranie zeznań od domowników, świadków, udokumentowanie aktów przemocy za pomocą fotografii, materiału video czy w jakikolwiek inny sposób, by móc w maksymalnie szeroki sposób udowodnić wszelkie akty agresji, znęcania się, zagrożenia zdrowia bądź nawet życia.

Oczywiście na samym fakcie wydania nakazu opuszczenia mieszkania pomoc ze strony policji nie może się skończyć, gdyż w praktyce groziłoby to powrotem sprawcy do mieszkania i ewentualną próbą odwetu. W związku z tym, w przypadku wydania nakazu opuszczenia wspólnie zajmowanego lokalu (i ewentualnie zakazu zbliżania się do niego) na policji będzie ciążył obowiązek regularnego monitorowania i sprawdzania czy sprawca przestrzega nałożonego na niego obowiązku, czy nie nachodzi rodziny i nie dopuszcza się nierespektowania nakazu w jakikolwiek inny sposób. W przypadku, gdyby takie zachowania miały miejsce funkcjonariusze będą zobowiązani do ukarania osoby łamiącej nakaz karą grzywny a w przypadku dalszego braku podporządkowania - karą aresztu.

Poza obowiązkiem sprawdzania czy wydany nakaz jest w praktyce respektowany na funkcjonariuszach ciążył będzie szereg innych obowiązków głównie o charakterze głównie informacyjnym takich jak: obowiązek poinformowania o możliwości uzyskania pomocy i wsparcia we właściwym Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej, całodobowym ogólnopolskim telefonie dla ofiar przemocy w rodzinie czy możliwościach wystąpienia do sądu w celu zobowiązania sprawcy przemocy w rodzinie do całkowitego, trwałego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania bądź orzeczenia zakazu zbliżania się do pokrzywdzonych i ich mieszkania. Poza obowiązkiem udzielenia wyżej wskazanych informacji na funkcjonariuszach będzie ciążył również obowiązek wszczęcia postępowania karnego w związku z popełnieniem przestępstwa z użyciem przemocy.

Należy pamiętać, iż w praktyce zdarzają się błędy, których nie sposób wyeliminować. W związku z tym ustawodawca wprowadził pewne mechanizmy mające chronić niesłusznie oskarżonych o dokonywanie przemocy w rodzinie przed nadmiernymi represjami. Przede wszystkim nawet w przypadku wydania nakazu opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania, osobie przeciw której ów nakaz został wydany przysługiwać będzie uprawnienie do jednorazowego, wcześniej uzgodnionego wejścia do mieszkania- oczywiście w obecności funkcjonariusza celem zabrania niezbędnych środków codziennego użytku bądź innych przedmiotów osobistych. Oczywiście osoba, której nakazano opuścić mieszkanie, będzie miała możliwość zaskarżyć ów nakaz zgodnie ze standardami demokratycznego państwa prawnego. W takim wypadku będzie przysługiwać jej możliwość wniesienia zażalenia do sądu w terminie 3 dni od doręczenia jej nakazu. Sąd może przychylić się do zażalenia i w takim wypadku niezwłocznie uchyli nakaz i poinformuje o tym fakcie osobę dotkniętą przemocą i prokuratora, właściwą jednostkę policji

Podsumowując, główną zaletą nowych przepisów ma być szybkość ich stosowania. Środki w nich określone mają mieć charakter wyłącznie doraźny i czasowy, mający na celu natychmiastowe odseparowanie sprawcy od jego ofiar, jednakże wskazać należy, iż jest to słuszna idea, która ma ochronić ofiary przemocy rodzinnej od konieczności przebywania ze sprawcą przemocy „pod jednym dachem” do czasu orzeczenia innych, trwałych środków. W teorii podnoszonych jest wiele kontrowersji na temat możliwych nadużyć owych przepisów, jednakże należy uznać, iż są to głosy pozbawione większej racji. Należy pamiętać, iż w dalszym ciągu, jak wskazano powyżej osoby wobec których niesłusznie wydano nakaz opuszczenia mieszkania mogą odwołać się do niezawisłego i niezależnego sądu, który również niezwłocznie winien rozpoznać sprawę w związku z czym wydaje się, iż potencjalne korzyści zdecydowanie przeważają nad zagrożeniami a mądre i rozważne korzystanie z omawianych instytucji, może przynieść realną ulgę niejednej rodzinie znajdującej się w trudnej sytuacji, zmuszonej stawiać czoła problemowi przemocy i agresji.

Kancelaria Radcy Prawnego Arlety Dub-Brych zajęła I miejsce w Konkursie Orły Prawa 2022 o czym możesz przeczytać tutaj