W dniu 25 grudnia 2014 roku weszły w życie nowe przepisy regulujące prawa konsumentów zawierających umowy poza lokalem przedsiębiorstwa i na odległość. Wśród nich, można znaleźć m.in. zmiany dotychczasowych uregulowań w zakresie odstąpienia od umowy.
Termin do złożenia oświadczenia o odstąpieniu.
Ustawodawca postanowił wydłużyć konsumentom termin do złożenia tego oświadczenia do 14 dni, a w przypadku braku pouczenia konsumenta o tym prawie - do 12 miesięcy, który rozpoczyna swój bieg dopiero po upływie 14-dniowego terminu. Bieg tego terminu nie jest jednak liczony w każdym przypadku tak samo. Należy bowiem odróżnić umowę związaną z przeniesieniem własności rzeczy (bieg 14-sto dniowego terminu rozpoczyna się w chwili objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta), od umowy obejmującej wiele rzeczy dostarczanych osobno, partiami lub w częściach (bieg terminu rozpoczyna się od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części), od umowy której przedmiotem jest regularne dostarczanie rzeczy przez oznaczony czas (bieg terminu rozpoczyna się od objęcia w posiadanie pierwszej rzeczy), wreszcie od pozostałych przypadków (dla nich termin rozpoczyna bieg od dnia zawarcia umowy).
Kiedy nie można odstąpić od umowy.
Nie od każdej umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa można odstąpić. Niżej został przedstawiony katalog umów, z których po jej zawarciu konsument nie będzie się mógł wycofać:
1) o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
2) w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy;
3) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb;
4) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia;
5) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
6) w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami;
7) w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli;
8) w której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy;
9) w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
10) o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę;
11) zawartej w drodze aukcji publicznej;
12) o świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi;
13) o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.
Skutki i koszty odstąpienia od umowy.
Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował, że sam odbierze rzecz, konsument ma obowiązek zwrócić ją przedsiębiorcy lub przekazać osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy. Do zachowania terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed jego upływem. Zatem liczy się data nadania przesyłki. Jeżeli przedsiębiorca poinformował konsumenta, że w przypadku odstąpienia będzie musiał ponieść bezpośredni koszty zwrotu rzeczy lub nie zaoferował, że sam je poniesie, koszty te będą ciążyć na konsumencie. Wyjątkiem od tej zasady jest przypadek (umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa), gdy przedsiębiorca sam dostarczył rzecz konsumentowi do miejsca, w którym zamieszkiwał w chwili zawarcia umowy. Wówczas przedsiębiorca jest zobowiązany do odebrania rzeczy na swój koszt, gdy ze względu na charakter rzeczy nie można jej odesłać w zwykły sposób pocztą.
Ustawodawca zapewnił konsumentowi możliwość rozpakowania zakupionej rzeczy jeżeli jest to konieczne do sprawdzenia jej charakteru, cech czy funkcjonalności. Nieważne będą zatem postanowienia umowne, zgodnie z którymi konsument będzie mógł odstąpić od umowy tylko w przypadku nienaruszonego, oryginalnego opakowania. Zapisy takie stanowią bowiem klauzulę niedozwoloną. Konsument poniesie jednak odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy związanej z korzystaniem z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy. Jednakże konsument nie poniesie kosztów:
1) świadczenia usług, dostarczania wody, gazu lub energii elektrycznej w przypadku, gdy nie są one oferowane w ograniczonej objętości lub w ustalonej ilości, lub energii cieplnej, w całości lub w części, za czas do odstąpienia od umowy, jeżeli:
a) przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy i skutkach jego wykonania zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 9 lub
b) konsument nie żądał spełniania świadczenia przed upływem terminu do odstąpienia od umowy zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2;
2) dostarczania treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli:
a) konsument nie wyraził zgody na spełnienie świadczenia przed upływem terminu do odstąpienia od umowy lub
b) konsument nie został poinformowany o utracie przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy w chwili udzielania takiej zgody, lub
c) przedsiębiorca nie dostarczył wymaganego przepisami potwierdzenia zawarcia umowy.
Odstąpienie od umowy a umowy dodatkowe.
Jeżeli z zawarciem umowy wiązało się zaciągnięcie umów dodatkowych, skorzystanie przez konsumenta z odstąpienia od umowy głównej, powoduje wygaśnięcie powiązanych z nią umów dodatkowych zawartych przez konsumenta, jeżeli na ich podstawie świadczenie jest spełniane przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia z przedsiębiorcą.
radca prawny Arleta Dub-Brych
Obszar działania: Zawiercie, Myszków, Żarki, Janów,, Lelów, Koniecpol, Szczekociny, Dąbrowa Górnicza, Olkusz, Częstochowa, Katowice, Sosnowiec, Będzin, Mikołów, Kielce, Włoszczowa, Warszawa, Wrocław, Opole.
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów