Kiedy konsument może odstąpić od umowy

Kiedy konsument może odstąpić od umowy

Konsument jest osobą, którą ustawodawca uznaje za stronę słabszą stosunku prawnego z przedsiębiorcą. W związku z tym przepisy prawa zostały skonstruowane w taki sposób, aby ochronić konsumentów przed nieuczciwymi praktykami sprzedawców. Jednym z głównych i najbardziej rozpoznawalnych uprawnień konsumenta jest prawo odstąpienia od umowy. Niestety w praktyce często można zauważyć, iż ze względu na podobieństwo kilku instytucji prawnych oraz ich skutków prawo do odstąpienia od umowy w dalszym ciągu nie jest w 100 % prawidłowo interpretowane. W praktyce najwięcej problemów związanych z tzw. “prawem do namysłu“ dotyczy ustalenie przez konsumenta w jakich okolicznościach przysługuje mu ów uprawnienie.

 

Po pierwsze należy wyraźnie podkreślić, iż prawo odstąpienia od umowy w rozumieniu „prawa do namysłu” dotyczy jedynie umów zawieranych z przedsiębiorcą na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa. Prawo to zostało ustanowione ze względu na fakt, iż konsument kupując określony towar „na odległość“ nie ma możliwości oceny jego przydatności czy też użyteczności w związku z czym należy mu się czas na zapoznanie z towarem i podjęcie decyzji. W przypadku zakupów w formie tradycyjnej potrzeba taka nie powstaje, gdyż konsument jeszcze przed zawarciem umowy może obejrzeć i ocenić nabywany towar. Jeśli zatem sprzedawca nie deklaruje takiej możliwości, towaru nie można zwrócić.

 

Oczywiście prawo do odstąpienia nie jest prawem nieograniczonym w czasie co oznacza, że aby z niego skorzystać należy złożyć oświadczenie o odstąpieniu w terminie 14 dni od otrzymania towaru przez konsumenta bądź osobę przez niego uprawnioną. W przypadku terminów należy pamiętać też o pewnych modyfikacjach wskazanego terminu w związku z czym:

a) w przypadku zawarcia umowy w myśl której zamówiony towar ma zostać dostarczony w częściach lub kilku partiach wskazany powyżej termin 14 dniowy biegnie od dnia dostarczenia ostatniej z części np. w przypadku zamówienia poszczególnych części komputera niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania u jednego producenta, 14 dniowy termin na odstąpienie od umowy rozpocznie się w dniu doręczenia ostatniej z części, jako, że  dopiero wtedy konsument będzie mógł sprawdzić w pełni funkcjonalność całego sprzętu,

b) w przypadku zawarcia umowy której celem jest regularne dostarczanie danego towaru przez dany czas np. prenumerata miesięcznika, 14-dniowy okres na złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy biegnie od momentu dostarczenie pierwszego egzemplarza.

Należy również pamiętać, iż ustawodawca przewiduje jeszcze jedno, dodatkowe udogodnienie dla konsumenta, wychodząc z założenia, iż może on nie mieć świadomości przysługujących mu uprawnień. Z tego powodu w przypadku, gdy przedsiębiorca nie poinformuje konsumenta o przysługującym mu uprawnieniu odstąpienia od umowy oraz terminie do jego złożenia, konsument może skorzystać z prawa do odstąpienia w ciągu 12 miesięcy. Jest to drastyczne wydłużenie terminu, które ma na celu zmobilizować przedsiębiorców do udzielania pełnej, rzetelnej informacji konsumentowi.

 

Trzeba również wyraźnie podkreślić, iż prawo odstąpienia od umowy w pewnych przypadkach ulega ograniczeniu a nawet wyłączeniu. Są to przypadki enumeratywnie wyliczone przez ustawę, związane m.in z krótką przydatnością np. do spożycia danego towaru lub możliwością jego szybkiego zepsucia. Z prawa odstąpienia nie można również skorzystać w przypadku, gdy dany towar po otwarciu straci swoje właściwości ze względów higienicznych np. soczewki. Prawo do namysłu nie przysługuje również w momencie, gdy zamawianym towarem jest przedmiot indywidualnie spersonalizowany przez konsumenta np. odzież z własnymi nadrukami. Należy również pamiętać, że z prawa odstąpienia nie będzie można skorzystać również w przypadku, gdy usługodawca poinformuje konsumenta, iż po zakończeniu świadczenia usługi nie będzie przysługiwać mu prawo do odstąpienia. Tytułem przykładu można podać np. różnego rodzaju popularne w dobie pandemii koronawirusa szkolenia, webinaria i korepetycje online.

 

Po krótce należy również zwrócić uwagę na fakt, iż z odstąpieniem od umowy wiążą się dalsze obowiązki dla konsumenta oraz przedsiębiorcy. Otóż trzeba zauważyć, iż skutkiem odstąpienia od umowy jest przyjęcie pewnej fikcji jakoby umowa nie została nigdy zawarta pomiędzy stronami. W związku z czym na konsumencie ciąży obowiązek zwrotu rzeczy przedsiębiorcy, który zaś jest zobowiązany do zwrotu pobranej należności.

 

Na zakończenie należy podkreślić, iż wyrażenie woli w zakresie prawa do odstąpienia nie wymaga zachowania żadnej szczególnej formy. Oznacza to, że można je wykonać zarówno za pomocą tradycyjnego pisma, bądź w formie elektronicznej. Dla ważności takiego oświadczenia woli nie ma znaczenia również fakt, iż przedsiębiorca otrzymał je po upływie terminu. Dla konsumenta najważniejsze jest, aby nadał je przed upływem terminu np. w placówce pocztowej.

 

Omawiając zagadnienia związane z odstąpieniem od umowy warto również zwrócić uwagę na zupełnie inną instytucję, która przewiduje możliwość odstąpienia od umowy a mianowicie na rękojmie za wady. W tym przypadku mamy do czynienia z zupełnie inną sytuacją. O ile z „prawa do namysłu“ można było skorzystać jedynie w przypadku umów zawieranych na odległość nawet w przypadku, gdy rzecz nabyta była całkowicie sprawna i pozbawiona wad o tyle rękojmia ma na celu stworzenie możliwości nabywcy danej rzeczy dochodzenia swoich praw w przypadku nabycia wadliwego przedmiotu, niezależnie czy do nabycia doszło w sposób „tradycyjny“ czy „na odległość“.

 

Skupiając się stricte na problematyce uprawnienia odstąpienia od umowy w przypadku wady rzeczy nabytej należy przede wszystkim podkreślić, iż jest to uprawnienie, które aktualizuje się dopiero w przypadku, gdy sprzedawca nie naprawi rzeczy wadliwej bądź nie wymieni jej na inną, wolną od wad, niezwłocznie po wezwaniu przez klienta. Oznacza to, że klient nie może swobodnie dobierać środków przewidzianych przez Kodeks Cywilnym, lecz musi stosować się do zastosowanej w nim procedury. Jednym z założeń Kodeksu jest bowiem stanie na straży trwałości umów, dlatego też rozwiązania w nim przewidziane mają na celu w pierwszym rzędzie doprowadzenie do sytuacji, kiedy to strony dojdą do porozumienia a dopiero w sytuacji, gdy ów porozumienie jest niemożliwe, pozostawia stronie pokrzywdzonej możliwość odstąpienia od umowy bądź obniżki ceny. Z tych samych powodów Kodeks wyłącza możliwość odstąpienia od umowy w momencie, gdy wada jest nieistotna. 

 

Reasumując, należy podkreślić, iż zagadnienia związane z odstąpieniem od umowy, szeroko pojętą rękojmią oraz innymi uprawnieniami konsumenta, pomimo tego, że są stworzone w całości dla ochrony nabywcy w związku z czym powinny być sformułowane w sposób jasny i przejrzysty  w praktyce nastręczają wielu problemów interpretacyjnych, które mogą okazać się nie do przejścia dla osoby, która nie posiada „obycia“ z przepisami prawa. W związku z powyższym rekomenduje się w przypadku powzięcia jakichkolwiek wątpliwości kontakt ze specjalistą, który naświetli problem i wskaże kolejne kroki. Jest to o tyle istotne, iż niewłaściwe wykorzystanie swoich uprawnień może okazać się bardzo brzemienne w skutkach. Tytułem przykładu należy wskazać sytuację, kiedy to w przypadku dokonania napraw wadliwego przedmiotu bez uprzedniego wezwania sprzedawcy do naprawy bądź jego wymiany, kupujący może utracić swoje uprawnienia bez możliwości żądania zwrotu kosztów.

 

Jeżeli niniejszy artykuł pomógł Państwu w rozwiązaniu problemu lub wzbudził Państwa zainteresowanie uprzejmie proszę o udostępnienie go, zostawienie komentarza i polubienie. Będzie to dla Nas wyraźny sygnał motywujący do dalszej pracy i tworzenia kolejnych treści.

 

Kancelaria Radcy Prawnego Arlety Dub-Brych zajęła I miejsce w Konkursie Orły Prawa 2022 o czym możesz przeczytać tutaj

 

Jednocześnie zachęcam do odwiedzin Naszego bloga. Znajdują się na nim treści dotyczące wielu dziedzin prawa w tym m.in prawa rodzinnego, spadkowego czy karnego. Jeżeli jednak Państwa zainteresowanie wzbudza nieporuszany dotychczas temat zapraszam do dzielenia się swoimi pomysłami w komentarzu. Dzięki temu udostępniane treści będą jeszcze bardziej zbliżone do Państwa oczekiwań.

Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów



Dodano: 17 września 2020 Wyświetleń: 1465 Radca prawny Arleta Dub-Brych
Wstecz

Kancelaria Radcy Prawnego
Arleta Dub-Brych w Zawierciu

ul. Reymonta 2/3
42-400 Zawiercie

Godziny otwarcia:

Poniedziałek: 7-15
Wtorek: 7-20
Środa: 7-15
Czwartek: 7-20
Piątek: 7-15

Soboty oraz inne godziny - tylko po wcześniejszym
telefonicznym uzgodnieniu spotkania.

Kancelaria Radcy Prawnego
Arleta Dub-Brych w Lelowie

ul. Brzozowa 28
42-235 Lelów

Godziny otwarcia - Klienci przyjmowani są tylko po wcześniejszym telefonicznym uzgodnieniu spotkania.

 

tel. kom. 883 768 968

e-mail: biuro@legeartis-kancelaria.pl

Z uwagi na częste wyjazdy do Sądu proszę o wcześniejsze
ustalenie terminu spotkania pod wskazanym numerem telefonu
lub za pomocą adresu poczty elektronicznej.

 

Top