Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, droga gminna jest zaliczana do dróg publicznych i stanowi własność gminy. Pomimo oczywistego brzmienia przepisów, w praktyce pojawiały się wątpliwości, czy możliwe jest, aby własność drogi gminnej (lub innej należącej do kategorii dróg publicznych) przeszła na inny podmiot niż wymieniony w ustawie, np. na osobę fizyczną poprzez zasiedzenie.
Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie ustawy o drogach publicznych do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Kategorie dróg publicznych o których mowa wyżej, to drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Własność tych dróg może należeć odpowiednio tylko do Skarbu Pastwa, właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy. Uregulowanie to przesądza, że nieruchomości stanowiące drogi publiczne, zostały ustawowo wyłączone z obrotu prawnego, co niesie za sobą daleko idące konsekwencje. Precyzując powyższe wskazuję na art. 2a ustawy o drogach publicznych, który wszedł w życie w dniu 1 stycznia 1999 roku, który to odpowiada za wskazane wyżej wyłączenie. Z dyspozycji tego przepisu, wywiedziony został jeszcze jeden skutek – w dniem 1 stycznia 1999 roku wszystkie nieruchomości stanowiące w myśl przepisów drogi publiczne, a należące do innych podmiotów, przeszły z mocy prawa na własność odpowiednio Skarbu Państwa lub właściwych samorządów.
Treść art. 2a ustawy o drogach publicznych wyklucza możliwość jej nabycia w drodze zasiedzenia. Zatem wykazanie przez osobę fizyczną, że samoistnie posiada taką nieruchomość przez wymagany prawem czas, nie spowoduje uwzględnienia wniosku o zasiedzenie. Bez znaczenia jest wobec tego, czy nieruchomość tą samoistnie posiadała przez ponad 30 lat, że korzysta z niej z wyłączeniem innych osób, że dba o nią jak o swoją własność, a nawet, że uważana jest przez sąsiadów za jej właściciela. Kluczowe w sprawie będzie miało natomiast znaczenie, że nieruchomość ta została przepisami prawa bezwzględnie wyłączona z obrotu prawnego. Oznacza to, że jej samoistne posiadanie nie będzie prowadziło do zasiedzenia. Do zmiany właściciela drogi publicznej może bowiem dochodzić tylko pomiędzy podmiotami wymienionymi w ustawie o drogach publicznych.
Dla starającego się o zasiedzenie działki przeznaczonej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, najważniejsze znaczenie będzie miała okoliczność, czy droga faktycznie została na tej działce urządzona. Dla zakwalifikowania danej nieruchomości jako droga nie jest bowiem wystarczające samo jej zaplanowane przeznaczenie. Stąd "droga", która nigdy drogą nie była, może być przedmiotem zasiedzenia.
radca prawny Arleta Dub-Brych
Obszar działania: Zawiercie, Myszków, Żarki, Janów,, Lelów, Koniecpol, Szczekociny, Dąbrowa Górnicza, Olkusz, Częstochowa, Katowice, Sosnowiec, Będzin, Mikołów, Kielce, Włoszczowa, Warszawa, Wrocław, Opole.
Obszar działania: Niegowa, Koniecpol, Szczekociny, Włodowice, Siewierz, Ogrodzieniec, Olkusz, Katowice, Częstochowa, Poręba, Poraj, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Będzin, Zawiercie, Myszków, Żarki, Lelów